علائم دندان در آوردن در کودکان
دندان در آوردن کودکان یکی از مراحل مهم رشد نوزاد است که میتواند برای والدین و کودک چالش‌هایی به همراه داشته باشد. این دوره ممکن است با درد، بی‌قراری و تغییر رفتار نوزاد همراه شود. درک فرایند و چگونگی رشد دندانها یک مرحله مهم در رشد کودک است که معمولاً با مجموعه‌ای از احساسات و علائم جسمی همراه است.
این فرایند معمولاً از حدود شش ماهگی آغاز می‌شود اما همچنان میتواند در کودکان تا حدودی متفاوت باشد. با توجه به چالش‌های این مرحله، درک فرایند دندان درآوردن میتواند به کاهش تجربه ناراحتی برای کودک و خانواده در جریان مشاوره کودکان کمک کند. در این مقاله به بررسی سن دندان در آوردن، علائم و نشانه‌ها، دلایل تاخیر یا تسریع این فرآیند و راهکارهای تسکین درد کودک خواهیم پرداخت.
|
نوع دندان |
زمان رویش (ماه) |
|
دندان‌های پیشین فک پایین |
6 تا 10 ماهگی |
|
دندان‌های پیشین فک بالا |
8 تا 12 ماهگی |
|
دندان‌های جانبی فک بالا |
9 تا 13 ماهگی |
|
دندان‌های جانبی فک پایین |
10 تا 16 ماهگی |
|
دندان‌های آسیاب اول |
13 تا 19 ماهگی |
|
دندان‌های نیش |
16 تا 22 ماهگی |
| دندان‌های آسیاب دوم |
25 تا 33 ماهگی |
سن دندان در آوردن کودک
معمولاً اولین دندان‌های کودک بین سنین ۴ تا ۷ ماهگی شروع به رویش می‌کنند، اما این بازه میتواند متغیر باشد. برخی نوزادان ممکن است زودتر، در حدود ۳ ماهگی و برخی دیگر تا یک سالگی اولین دندان خود را در بیاورند. عوامل ژنتیکی، تغذیه، بهداشت فردی کودکان و سلامت عمومی کودک می‌توانند بر زمان رویش دندانها تأثیرگذار باشند.
دندان درآوردن به فرآیند ظهور دندان‌های اولیه (دندان‌های شیری) از لثه‌ها اشاره دارد. این فرایند میتواند از سه ماهگی آغاز شود و تا حدود سه سالگی یعنی زمانی که آخرین دندان‌های آسیاب معمولاً بیرون می‌آیند ادامه یابد. اولین دندان‌هایی که ظاهر می‌شوند معمولاً دندان‌های پیش مرکزی و پایینی هستند، سپس دندان‌های پیش مرکزی بالایی، دندان‌های پیش کناری، دندان‌های آسیاب اول، دندان‌های نیش و در نهایت دندان‌های آسیاب دوم ظاهر می‌شوند.
ترتیب دندان در آوردن کودکان
دندان‌های شیری معمولاً بر اساس یک الگوی خاص رشد می‌کنند. ابتدا دندان‌های پیشین مرکزی در فک پایین ظاهر می‌شوند، سپس دندان‌های پیشین فک بالا، و پس از آن دندان‌های جانبی و آسیاب‌های کوچک رویش پیدا می‌کنند. در نهایت، دندان‌های آسیاب بزرگ و نیش‌ها کامل می‌شوند. این ترتیب ممکن است در برخی کودکان کمی متفاوت باشد اما اغلب از این الگو پیروی می‌کند.
زمان‌بندی رشد دندان در نوزادان
به‌طور معمول، زمان‌بندی رشد دندانها به این صورت است:
- ۶ تا ۱۰ ماهگی: دندان‌های پیشین پایین
- ۸ تا ۱۲ ماهگی: دندان‌های پیشین بالا
- ۹ تا ۱۳ ماهگی: دندان‌های جانبی بالا
- ۱۰ تا ۱۶ ماهگی: دندان‌های جانبی پایین
- ۱۳ تا 19 ماهگی: دندان‌های آسیاب اول
- ۱۶ تا ۲۲ ماهگی: دندان‌های نیش
- ۲۵ تا ۳۳ ماهگی: دندان‌های آسیاب دوم
علائم دندان درآوردن کودکان
دندان در آوردن با علائمی همراه است که شامل آبریزش دهان، بی‌قراری، تحریک‌پذیری، کاهش اشتها، افزایش تمایل به جویدن اشیا، اختلال در خواب، قرمزی و التهاب لثه و در برخی موارد افزایش دمای بدن (نه تب شدید) است. نوزادان ممکن است بیشتر از حد معمول انگشتان یا اسباب‌بازی‌هایشان را بمکند تا فشار لثه‌هایشان را کاهش دهند.
چندین نشانه رایج وجود دارد که میتواند نشان‌دهنده آغاز فرآیند دندان درآوردن در کودک باشد:
- افزایش ترشح بزاق
- جویدن اشیاء
- تحریک‌پذیری
- اختلالات خواب
- تورم لثه‌ها
- کاهش اشتها
- تب خفیف
علت دیر دندان در آوردن کودک
دیر دندان در آوردن ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله عوامل ژنتیکی، کمبود مواد مغذی مانند کلسیم و ویتامین D، مشکلات تیروئیدی، آفت دهان کودکان و بیماری‌های مزمن. در صورتی که کودک تا ۱۳ ماهگی هیچ دندانی نداشته باشد، توصیه می‌شود با پزشک متخصص مشورت شود.
- ژنتیک:
اگر یکی از والدین دیر دندان درآورده باشد، احتمال تأخیر در کودک بیشتر است. - کمبود مواد مغذی:
کمبود کلسیم، ویتامین D و فسفر میتواند روند رشد دندان را کند کند. - مشکلات تیروئیدی:
کم‌کاری تیروئید ممکن است باعث تأخیر در رویش دندانها شود. - نارس بودن نوزاد:
نوزادانی که زودتر از موعد متولد می‌شوند، معمولاً رشد دندانی کندتری دارند. - بیماری‌های مزمن:
مشکلاتی مانند سوءتغذیه یا بیماری‌های متابولیکی ممکن است تأثیرگذار باشند. - مشکلات رشد و تکامل:
برخی شرایط پزشکی مانند سندرم داون می‌توانند بر روند دندان درآوردن تأثیر بگذارند. - عدم تحریک لثه:
جویدن و استفاده از دندان‌گیر میتواند به تحریک رشد دندانها کمک کند. - عفونت‌های مزمن:
عفونت‌های طولانی‌مدت یا سیستم ایمنی ضعیف ممکن است رشد دندانها را به تأخیر بیندازد
عوامل موثر بر تاخیر در دندان درآوردن کودکان
برخی از عوامل تأثیرگذار بر تأخیر در رویش دندانها عبارت‌اند از:
ژنتیک: در صورتی که یکی از والدین دیر دندان درآورده باشد، احتمال تأخیر در کودک نیز بیشتر است.
کمبود مواد مغذی: کمبود کلسیم، فسفر و ویتامین D ممکن است فرآیند رشد دندان را کند کند.
بیماری‌های مزمن: مشکلاتی مانند اختلالات تیروئیدی و سوءتغذیه می‌توانند روی رشد دندانها تأثیر بگذارند.
علت زود دندان در آوردن کودک
برخی نوزادان ممکن است زودتر از موعد مقرر دندان در بیاورند. این امر معمولاً ناشی از عوامل ژنتیکی، مصرف مکمل‌های کلسیم توسط مادر در دوران بارداری، و رشد سریع استخوانی کودک است. گرچه زود دندان در آوردن به خودی خود مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند، اما ممکن است باعث افزایش حساسیت لثه و تحریک‌پذیری بیشتر نوزاد شود.
تسکین درد و نا آرامی‌های نوزاد در هنگام دندان در آوردن
برای کاهش ناراحتی کودک در دوران دندان درآوردن، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- ماساژ ملایم لثه با انگشت تمیز یا یک پارچه مرطوب سرد
- استفاده از دندان‌گیرهای خنک‌شده
- تغذیه کودک با مواد غذایی نرم و خنک مانند ماست
- اجتناب از مواد غذایی یا اشیایی که باعث تحریک بیشتر لثه می‌شوند
- در موارد شدید، مشورت با پزشک درباره استفاده از ژل‌های تسکین‌دهنده مجاز
توصیه‌های مراقبتی از دندان کودک
مراقبت از دندان‌های شیری به اندازه دندان‌های دائمی اهمیت دارد. برای حفظ سلامت دهان و دندان کودک:
- از مسواک مخصوص نوزادان و آب ساده برای تمیز کردن دندانها استفاده کنید
- پس از یک‌سالگی، مراجعه به دندانپزشک اطفال را در برنامه خود قرار دهید
- از دادن مواد قندی زیاد به کودک خودداری کنید
- برای جلوگیری از پوسیدگی، پس از شیر دادن به نوزاد، لثه‌ها و دندان‌های او را تمیز کنید
سخن پایانی
دندان درآوردن کودکان یکی از مراحل طبیعی رشد کودک است که ممکن است با ناراحتی‌هایی همراه باشد. شناخت علائم، دلایل تأخیر یا تسریع این فرآیند و روش‌های تسکین درد میتواند به والدین کمک کند تا این دوره را بهتر مدیریت کنند. با رعایت توصیه‌های مراقبتی، می‌توان از سلامت دندان‌های کودک اطمینان حاصل کرد و او را برای داشتن دندان‌های سالم در آینده آماده ساخت. موسسه استعداد یابی کودکان منکا همراه همیشگی شما مخاطبان عزیز است.
————————-
سوالات متداول
زمان دندان در آوردن نوزادان دختر و پسر متفاوت است؟
بله، معمولاً دختران کمی زودتر از پسران دندان در می‌آورند، اما این تفاوت معمولاً جزئی است.
برای راحت دندان در آوردن نوزاد چه کنیم؟
می‌توان از دندان‌گیرهای خنک، ماساژ لثه، و تغذیه با مواد غذایی نرم و خنک برای کاهش ناراحتی نوزاد استفاده کرد.
برای تسکین درد کودک در هنگام دندان در آوردن چه اقداماتی انجام دهیم؟
استفاده از دندان‌گیر سرد، ماساژ لثه با پارچه مرطوب، و در صورت لزوم، مشورت با پزشک درباره داروهای مسکن مناسب.
بین دیر دندان در آوردن کودک و هوش او ارتباطی وجود دارد؟
خیر، تأخیر در دندان در آوردن معمولاً به دلایل ژنتیکی یا تغذیه‌ای مرتبط است و ارتباطی با هوش کودک ندارد.
دیر دندان در آوردن کودک خطرناک است؟
اگر کودک تا ۱۳ ماهگی هیچ دندانی درنیاورده باشد، بهتر است با پزشک مشورت شود، اما در بیشتر موارد جای نگرانی نیست.
مشکلات گوارشی در کودکان میتواند از علائم دندان در آوردن باشد؟
بله، برخی نوزادان هنگام دندان درآوردن دچار تغییراتی مانند اسهال خفیف یا افزایش دفعات دفع می‌شوند، اما این موضوع نباید شدید باشد.
غذاهای مقوی برای دندان در آوردن کودک چیست؟
مواد غذایی سرشار از کلسیم مانند ماست، شیر، تخم‌مرغ، ماهی و سبزیجات برگ‌سبز به رشد بهتر دندانها کمک می‌کنند.
شکل لثه و دهان در هنگام دندان در آوردن چگونه است؟
لثه ممکن است متورم، قرمز و حساس شود و گاهی برآمدگی‌هایی در محل رویش دندان مشاهده شود.
آیا دندان در آوردن نوزاد منجر به ایجاد تب می شود؟
دندان در آوردن ممکن است باعث افزایش جزئی دمای بدن شود، اما تب بالا معمولاً به دلیل عفونت یا عوامل دیگر است.
