اختلال اوتیسم چیست؟ علت ها و نشانه های طیف اتیسم

اختلال طیف اوتیسم (اتیسم) یک اختلال عصب تحولی است که بر نحوه تعامل افراد با دیگران، برقراری ارتباط، یادگیری و رفتار تأثیر می­گذارد. اگرچه اوتیسم را در هر سنی تشخیص می­توان تشخیص ­گذاری نمود، اما به عنوان یک “اختلال رشدی” توصیف می­شود، زیرا علائم معمولاً در ۲ سال اول زندگی ظاهر می­شوند.

بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی در کودکان (DSM-5)، معیار تبیین شده توسط انجمن روانپزشکی آمریکا، افراد مبتلا به اوتیسم  دارای نشانه­ های زیر هستند:

• مشکل در برقراری ارتباط و تعامل با افراد دیگر
• علایق محدود، کلیشه­ ای و رفتارهای تکراری
• علائمی که بر توانایی آنها برای عملکرد در مدرسه، کار و سایر زمینه­ های زندگی تأثیر می­گذارد

اوتیسم به عنوان یک اختلال در سطح “طیف” شناخته می­شود، زیرا تنوع گسترده ­ای در نوع و شدت علائمی که افراد تجربه می­ کنند وجود دارد.

افراد از هر جنس، نژاد، قومیت و پیشینه اقتصادی ممکن است به اوتیسم مبتلا شوند. اگرچه اوتیسم یک اختلال مادام العمر است، اما درمان­ ها و خدمات بهنگام می­توانند علائم و عملکرد روزانه فرد را بهبود بخشند. آکادمی اطفال آمریکا توصیه می­ کند که همه کودکان غربالگری اوتیسم را دریافت کنند.

فهرست زیر نمونه هایی از انواع رفتارهای رایج در کودکان مبتلا به اوتیسم را نشان می­دهد. همه افراد مبتلا به اوتیسم همه این رفتارها را ندارند، اما بیشتر آنها حداقل چندین مورد از رفتارهای ذکر شده در فهرست زیر را خواهند داشت.

نقص در زمینه رفتارهای ارتباطی / تعامل اجتماعی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• برقراری تماس چشمی کم یا ناسازگار: به نظر می­رسد که به افرادی که صحبت می­کنند نگاه نمی­کند یا به آنها گوش نمی­دهد.
• به اشتراک گذاشتن علاقه، احساسات، یا لذت بردن از اشیا یا فعالیت­ها به ندرت اتفاق می‌افتد. (از جمله اشاره مکرر به دیگران یا نشان دادن اشیاء به دیگران)
• پاسخ ندادن یا تاخیر در پاسخ به نام خود یا سایر درخواست های شفاهی برای جلب توجه
• داشتن مشکل در مکالمه دو سویه: غالباً بدون توجه به علاقمندی دیگران یا بدون دادن فرصتی برای پاسخگویی به دیگران در مورد موضوع مورد علاقه صحبت می­کنند.
• حالات چهره، حرکات و ژست­هایشان با آنچه درموردش صحبت می‌کنند، مطابقت ندارد.
• داشتن لحن غیرمعمول که ممکن است شبیه به آواز خواندن یا صاف و ربات مانند به نظر برسد.
• داشتن مشکل در درک دیدگاه شخص دیگر یا ناتوانی در پیش بینی یا درک اقدامات دیگران
• دشواری در تنظیم رفتارها با موقعیت­های اجتماعی
• مشکلات مشارکت در بازی­های تخیلی یا دوست یابی
• تکرار برخی رفتارها یا داشتن رفتارهای غیرعادی، مانند تکرار کلمات یا عبارات (رفتاری به نام اکولالیا)
• داشتن علاقه شدید ثابت به موضوعات خاص، مانند اعداد، جزئیات یا حقایق
• نشان دادن علایق بیش از حد متمرکز، مانند علاقه به اشیاء متحرک و صدادار یا قسمت­هایی از اشیاء
• حساسیت بالا و ناراحتی از تغییرات جزئی در یک روال و مشکل در انتقال
• در مقایسه با سایر افراد نسبت به ورودی­های حسی، مانند نور، صدا، لباس یا دما حساس­تر یا کمتر حساس هستند.
• کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است مشکلات خواب و تحریک­پذیری را نیز تجربه کنند.

کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است نقاط قوت زیادی نیز داشته باشند، از جمله:

• توانایی یادگیری امور با جزئیات و به خاطر سپردن اطلاعات برای مدت طولانی
• یادگیری قوی دیداری و شنیداری
• عملکرد عالی در ریاضیات، علوم، موسیقی یا هنر

تشخیص اختلال طیف اوتیسم:

ارائه دهندگان مراقبت­های بهداشتی با ارزیابی رفتار و رشد یک فرد اوتیسم را تشخیص می­دهند.اختلال طیف اوتیسم معمولاً از ۱ تا ۲ سالگی قابل تشخیص است. نکته مهم این است که در اسرع وقت به دنبال ارزیابی و تشخیص اختلال باشید. اختلال طیف اوتیسم هرچه زودتر تشخیص داده شود، درمان­ها و خدمات نیز زودتر شروع می­شود.

تشخیص اختلال اوتیسم در کودکان خردسال:

تشخیص در کودکان خردسال اغلب یک فرآیند دو مرحله ­ای است.

مرحله ۱: غربالگری رشد عمومی در طول معاینات کودک

هر کودکی باید در طول دوران کودکی اولیه توسط یک متخصص اطفال معاینه شود. آکادمی اطفال آمریکا توصیه می‌کند که همه کودکان در ویزیت‌های ۹، ۱۸، و ۲۴ یا ۳۰ ماهه کودکان، با غربالگری‌های خاص اوتیسم، و در ویزیت‌های ۱۸ و ۲۴ ماهه کودکان، غربالگری تاخیر رشدی را دریافت کنند. . اگر کودک احتمال ابتلا به اوتیسم یا مشکلات رشدی بیشتری را داشته باشد، ممکن است ارزیابی­های گسترده­تری را دریافت کند. کودکانی که احتمال ابتلای آنها به اختلال طیف اوتیسم  بالاتر باشد، عمدتا شامل کسانی می‌شوند که یکی از اعضای خانواده آنها مبتلا به اوتیسم است، برخی افرادی که به طور معمول رفتارهای موجود در اختلال اوتیسم را از خود نشان می‌دهند، به احتمال زیاد والدین مسن‌تری دارند، دارای شرایط ژنتیکی خاصی هستند، یا دارای وزن بسیار پایین هنگام تولد هستند.

در نظر گرفتن تجربیات و نگرانی­ های مراقبین بخش مهمی از فرآیند غربالگری برای کودکان خردسال است. متخصصین این حوزه ممکن است درباره رفتارهای کودک سؤالاتی بپرسند و آن پاسخ‌ها را در ترکیب با اطلاعات ابزارهای غربالگری اوتیسم و مشاهدات بالینی کودک ارزیابی کنند.

اگر کودکی در طی فرآیند غربالگری تفاوت­ های رشدی در رفتار یا عملکرد خود نشان دهد، متخصص ممکن است کودک را برای ارزیابی بیشتر ارجاع دهد.

مرحله ۲: ارزیابی تشخیصی

تشخیص بهنگام کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم موضوع بسیار مهمی است، زیرا این امر نقاط قوت و چالش­های منحصر به فرد آنها را نمایان خواهد کرد. تشخیص زودهنگام همچنین می‌تواند به مراقبین درباره­ی تبیین مناسب­ترین نوع خدمات، برنامه‌های آموزشی و رفتاردرمانی برای فرزندشان کمک کند.

تیمی از ارائه دهندگان مراقبت­های بهداشتی که تجربه تشخیص اوتیسم را دارند، ارزیابی تشخیصی را انجام خواهند داد. این تیم ممکن است شامل متخصصان مغز و اعصاب کودک، متخصصان اطفال، آسیب­ شناسان گفتار و زبان، روانشناسان و روانپزشکان کودک، متخصصان آموزشی و کاردرمانگران باشد.

ارزیابی تشخیصی شامل موارد زیر است:

• معاینات پزشکی و عصبی
• ارزیابی توانایی­های شناختی کودک
• ارزیابی توانایی­های زبانی و گفتار کودک
• مشاهده رفتار کودک
• گفتگوی جامع و مصاحبه با مراقبان کودک در مورد رفتار و رشد کودک

ارزیابی مهارت های متناسب با سن مورد نیاز برای انجام فعالیت های روزانه به طور مستقل، مانند غذا خوردن، لباس پوشیدن و توالت کردن

از آنجایی که اوتیسم یک اختلال پیچیده است که گاهی همراه با سایر بیماری ها یا اختلالات یادگیری رخ می­دهد، ارزیابی جامع ممکن است شامل موارد زیر نیز باشد:

• آزمایشات خون
• تست شنوایی

ارزیابی ممکن است منجر به تشخیص رسمی و توصیه­ هایی برای درمان شود!

درمان اوتیسم در کودکان باید در اسرع وقت بلافاصله پس از تشخیص آغاز شود. درمان زودهنگام  بسیار مهم است، زیرا مراقبت و خدمات مناسب و بهنگام می­تواند مشکلات افراد را کاهش داده و در عین حال به آنها کمک کند تا بر روی نقاط قوت خود و یادگیری مهارت­های جدید تمرکز کنند.

کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است با طیف وسیعی از مشکلات روبرو شوند، به این معنی که درمان واحدی برای اوتیسم وجود ندارد. همکاری نزدیک با یک متخصص بخش مهمی از یافتن ترکیب مناسب درمان و خدمات است.

• دارو
  یک متخصص ممکن است برای درمان علائم خاص دارو تجویز کند. با دارو، فرد مبتلا به اوتیسم ممکن است مشکلات کمتری با موارد زیر داشته باشد:
• تحریک­پذیری
• پرخاشگری
• رفتار کلیشه ­ای
• بیش­فعالی
• مشکلات توجه
• اضطراب و افسردگی

• مداخلات رفتاری، روانشناختی و آموزشی

افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است به یک متخصص ارجاع داده شوند که در ارائه مداخلات رفتاری، روانی، آموزشی یا مهارت­سازی تخصص دارد. این برنامه ­ها اغلب بسیار ساختارمند و فشرده هستند و ممکن است مراقبان، خواهران و برادران و سایر اعضای خانواده را شامل شوند. این برنامه­ها ممکن است به افراد مبتلا به اوتیسم کمک کند:

• مهارت­های اجتماعی، ارتباطی و زبانی را بیاموزند.
• رفتارهایی که در عملکرد روزانه اختلال ایجاد می­کنند را کاهش دهند.
• نقاط قوت را افزایش دهند یا نقاط عطف جدیدی بسازند.
• مهارت­های کلیدی را برای زندگی مستقل بیاموزند.

انواع مختلفی از درمان­ ها وجود دارد. این درمان­ها به طور کلی می­توانند به دسته­ های زیر تقسیم شوند، اگرچه برخی از درمان­ ها بیش از یک رویکرد را در برمی­گیرند:

• رفتاری
• رشدی
• آموزشی
• اجتماعی-تعاملاتی
• فارماکولوژیک
• روانشناختی
• مکمل و جایگزین

– رویکردهای رفتاری

رویکردهای رفتاری با درک آنچه قبل و بعد از رفتار اتفاق می­افتد، بر تغییر رفتارها تمرکز می کنند. رویکردهای رفتاری بیشترین شواهد را مبنی بر اثربخشی درمان علائم  اختلال طیف اوتیسم دارند. این روش درمانی به طور گسترده ­ای در بین مربیان و متخصصان مراقبت ­های بهداشتی پذیرفته شده بوده و در بسیاری از مدارس و کلینیک­های درمانی استفاده مورد استفاده قرار می­گیرد. یکی از الگوهای درمان رفتاری قابل توجه برای افراد مبتلا به اوتیسم، تحلیل رفتار کاربردی (ABA) نامیده می­شود،. ABA رفتارهای مطلوب را تشویق کرده و از بروز رفتارهای نامطلوب برای بهبود مهارت­ های مختلف جلوگیری می­کند.

– رویکردهای تحولی

رویکردهای رشدی بر بهبود مهارت‌های رشدی خاص، مانند مهارت‌های زبانی یا مهارت‌های فیزیکی، یا طیف وسیع‌تری از توانایی‌های رشدی به هم پیوسته تمرکز دارند. رویکردهای رشدی اغلب با رویکردهای رفتاری ترکیب می­شوند.

رایج ترین درمان رشدی برای افراد مبتلا به اوتیسم، گفتاردرمانی است. گفتاردرمانی به بهبود درک و استفاده فرد از گفتار و زبان کمک می­کند. برخی از افراد مبتلا به اوتیسم به صورت کلامی ارتباط برقرار می­کنند. برخی دیگر نیز ممکن است از طریق استفاده از علائم، حرکات، تصاویر یا یک دستگاه ارتباط الکترونیکی ارتباط برقرار کنند.

کاردرمانی مهارت­هایی را آموزش می­دهد که به فرد کمک می­کند تا حد امکان مستقل زندگی کند. این مهارت­ها ممکن است شامل لباس پوشیدن، غذا خوردن، حمام کردن و ارتباط با افراد دیگر باشد. کاردرمانی همچنین می تواند شامل موارد زیر باشد:

• درمان یکپارچگی حسی برای کمک به بهبود پاسخ‌ها به ورودی‌های حسی که ممکن است کم­تر یا بیش­تر از محدوده­ی طبیعی باشند.
• فیزیوتراپی می تواند به بهبود مهارت های فیزیکی مانند حرکات ظریف انگشتان یا حرکات بزرگتر تنه و بدن کمک کند.