چرا استعدادیابی کودکان مهم است؟

فرآیند استعدادیابی و متعاقبا توسعه استعداد در کودکان به دلیل کمک به آن‌ها در شناسایی و توسعه پتانسیل و علایق و در ادامه انتخاب مسیر تحصیلی، شغلی و اجتماعی امری بسیار مهم و حیاتی است. زمانی که کودکان قادر به شناسایی و توسعه استعدادهای خود هستند، با احتمال بالاتری احساس هدف­مندی و رضایت گسترده­تری را در زندگی خود تجربه خواهند نمود. علاوه بر این، شناسایی و توسعه هرچه بیشتر استعدادها می‌تواند منجر به افزایش عزت­ نفس و خودارزشمندی، اعتماد به نفس و انگیزه شود، که به خودی خود موجب گسترش و تسهیل هر چه بیشتر موفقیت در مدرسه، کار و سایر حوزه‌­های زندگی کودک می­گردد.

توسعه و تقویت استعدادها به کودکان کمک می‌کند تا در حوزه‌های خاصی از فعالیت­ ها دانش و مهارت بیشتری را کسب نمایند. به عنوان مثال، کودکی که به موسیقی علاقه‌مند است، در آینده از آموزش­ های مرتبط با حوزه­ ی موسیقی و متعاقبا تمرینات مربوط به آن بهره خواهد برد که می‌تواند منجر به افزایش تخصص در این حوزه و لذت بردن از این هنر گردد. به همین ترتیب، کودک دیگری که به حوزه­ی علوم علاقه‌مند است، می‌تواند از پروژه‌های علمی و آزمایش‌هایی بهره ببرد که به میزان هرچه بیشتر او را یاری دهد تا در مورد این حوزه بیاموزد و مهارت‌های تفکر انتقادی خود را تقویت نماید.

توسعه استعداد همچنین به کودک کمک می­کند تا به احساس هویت و هدف­مندی دست یابند. کودکان می­توانند با بررسی علایق و توانمندی‌های خود، به طور مطلوب­تری به پاسخ این سوال برسند که “من چه کسی هستم و چه نقش و هدفی در زندگی دارم؟”. این امر می‌تواند آن‌ها را در مسیر اخذ تصمیمات بهتر و کارآمدتر در مورد آینده خود یاری نموده و جهت‌گیری هیجانات و هدف­مندی را در آنها تقویت نماید.

شناسایی و توسعه استعداد در کودکان فرایندی پیچیده و چند جانبه است که نیازمند توجه و همکاری هرچه گسترده­ تر میان والدین، مربیان، معلمان و کودکان می ­باشد. برای شروع، اولین گام شناسایی استعدادهای کودک است. فرآیند شناسایی و ارزیابی می‌تواند از مسیر مشاهده­ ی علایق و عملکرد کودک در حین فعالیت‌های مختلف، مصاحبه با کودک، والدین و سایر افراد مرتبط با محیط تعاملاتی کودک و ارزیابی‌های روان‌شناختی و تست‌های استعدادیابی انجام شود. همچنین، توجه داشته باشید که برای شناسایی استعدادهای کودک، بایستی به نظرات و توصیه‌های معلمان و مربیان نیز توجه گسترده نمود، چرا که آنها کودک را در محیطی فراتر از خانه و تعاملاتی گسترده ­تر از تعاملات خانوادگی مشاهده کرده­اند.

اگر والدین هستید توصیه می کنیم نوشته زیر را نیز در مجله منکا بخوانید:

انواع مختلف هوش و استعداد در کودکان 

پس از شناسایی استعدادهای کودک، این استعدادها بایستی به درستی توسعه یابند. این امر می‌تواند از طریق ارائه­ی فرصت‌های آموزشی و تمرینی کافی و اثربخش در حوزه‌هایی که کودکان علاقه‌مند هستند، صورت گیرد. مثلا، کودکی که استعداد ریاضی دارد، می‌تواند در فعالیت‌های مرتبط با ریاضی و مسابقات و چالش­های آن شرکت نموده و از کتاب‌ها و نرم‌افزارهای آموزشی ریاضی بهره ببرد. همچنین، بایستی توجه داشت که در این مسیر می‌توان از روش‌های آموزشی متنوعی استفاده نمود، از جمله این روش­ها می­توان به بازی‌های آموزشی، فعالیت‌های خلاقانه و همکاری در پروژه‌های گروهی اشاره نمود.

همچنین، برای توسعه استعداد در کودکان، بایستی به آن‌ها فرصت شناخت هرچه بیشتر خود و استعدادهایشان را به صورت خودجوش ارائه داشت. این امر می‌تواند از طریق ارائه فرصت‌هایی برای بررسی، کاوش و آزمایش علاقه‌مندی‌ها و توانمندی‌های کودکان انجام شود. به عنوان مثال، می‌توان از فرصت‌هایی مانند برگزاری رویدادها و کارگاه‌های خلاقانه که به کودکان اجازه می‌دهد تا با موضوعات مختلف آشنا شوند و استعدادهای خود را توسعه دهند، استفاده کرد.

در ادامه، برای توسعه استعداد در کودکان، لازم است که والدین و مربیان به آن‌ها حمایت کافی و اثربخشی را ارائه دهند. این حمایت شامل ارائه­ی فرصت‌های آموزشی و تمرینی، تشویق و تمجید از عملکرد کودکان، و توجه در ارائه بازخورد و راهنمایی برای بهبود استعدادهایشان است. همچنین، بایستی به کودکان آموزش داد که تلاش و کوشش در توسعه استعدادهایشان نکته­ای بسیار مهم است و به آنها خاطر نشان نمود که این مسیر مملو از چالش‌ و خطای گوناگون است. در نتیجه، باید آن‌ها را به تلاش برای رسیدن به هدف‌هایشان تشویق کرد و از ایجاد فشار ناشی از انتظارات بیش از حد پرهیز کرد.

شناسایی و توسعه استعداد در کودکان دارای نتایج مثبت بسیاری است. در ادامه برخی از مهم‌ترین آن‌ها ذکر شده است:

1. افزایش اعتماد به نفس: زمانی که کودکان قادر به شناسایی و توسعه­ی کارآمد استعدادهای خود باشد، احساس اعتماد به نفس و خودبالندگی را تجربه خواهد نمود. این امر می‌تواند منجر به افزایش اعتماد به نفس و پدیدارسازی تصویر مثبت کودک از خود شود.
2. احساس خودکارآمدی: هنگامی که کودکان در مسیر توسعه استعدادهای خود قرار می­گیرند، احساس خودکارآمدی و رضایت از پیشرفت و بهبود در آنها شکل می­گیرد. این می‌تواند آنها را در مسیر توسعه نگرش تحولی از خودقرار داده و به آنها این امکان را بدهد که چالش‌ها را به عنوان فرصت­هایی برای یادگیری و رشد در نظر بگیرند.
3. بهبود عملکرد تحصیلی: توسعه استعدادها همچنین می‌تواند بر عملکرد تحصیلی کودکان تأثیر مثبتی داشته باشد. به عنوان مثال، کودکی که در زمینه موسیقی مستعد و برجسته است، ممکن است در موضوعاتی مانند ریاضی و خواندن نیز بهبود پیدا کند، چراکه موسیقی می‌تواند مهارت‌هایی مانند تشخیص الگو، حافظه و توجه به جزئیات را نیز تقویت نماید.
4. افزایش خلاقیت: توسعه استعدادها همچنین می‌تواند خلاقیت کودکان را نیز افزایش دهد. وقتی کودکان تشویق به بررسی و آزمایش استعدادهایشان می‌شوند، می‌توانند ایده‌ها و راه‌حل‌های جدیدی برای حل مسائل پیدا کنند.
5. یافتن فرصت ­هایی برای توسعه ارتباط اجتماعی: توسعه استعدادها همچنین می‌تواند فرصت‌هایی را در جهت گسترش ارتباط اجتماعی فراهم کند. به عنوان مثال، کودکی که عاشق نقاشی است، ممکن است در کلاس هنر یا باشگاه نقاشی همتایانی با علاقه‌مندی مشابه پیدا کند.
6. پتانسیل فزاینده برای کسب موفقیت در آینده: در نهایت، توسعه استعدادها در دوران کودکی می‌تواند پایه‌ای برای کسب موفقیت در آینده باشد. وقتی کودکان قادر به شناسایی و توسعه نقاط قوت خود هستند، به احتمال بالاتری به دنبال حرفه‌ها و سرگرمی­های متناسب با علاقه و توانایی‌هایشان خواهند رفت. و این امر به خودی خود می‌تواند به زندگی پرمعنا و رضایت‌بخش‌تری منجر شود.