جیغ زدن کودک از معضلات جدی است که والدین با آن درگیر شده و این مساله به یک دغدغه آزاردهنده برای آنها تبدیل میشود. اصولا جیغ کشیدن کودک موردی است که اگر حل نشود، به یک تهدید جدی برای آرامش داخل خانه و سلامت روان والدین و کودک تغییر شکل می‌دهد.
در این مقاله با شما از علت جیغ زدن در کودک، راهکارهای جلوگیری از این موضوع و انواع جیغ و داد کردن کودک و ارتباط آن با سن فرزند خواهیم گفت.
علت جیغ زدن در کودک
کودک شما در بازهی سنی ۱ تا حدود ۳ سالگی وارد دورهای به نام خودمحوری خواهد شد. در این بازه سنی رخ دادن برخی رفتارها نظیر پرت کردن، گاز گرفتن یا جیغ زدن طبیعی است. با این وجود، این رفتارها بسیار آزاردهنده و ناراحتکننده هستند.
گاهی اوقات نیز تحمل و مدیریت این رفتارها در خانه آسانتر است. اما بروز رفتاری مثل جیغ زدن در محیط خارج از خانه ممکن است مسالهساز باشد. در چنین موقعیتهایی شما خجالتزده میشوید، حواستان پرت میشود و کنترل خود را از دست میدهید.
جیغ زدن کودک می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله نیاز به توجه، ابراز احساسات، عدم توانایی در بیان نیازها یا ارتباط با محیط اطراف، ناامنی، اضطراب، استرس، یا حتی مشکلات فیزیکی مربوط با سلامتی ناشی از درد یا راه‌های ارتباطی مشکلات داخلی ممکن باشد.
جیغ کشیدن کودک اصولا یک پدیده طبیعی به شرط عدم تداوم است. حرف زدن با کودک همچنان به عنوان یکی از اصول ساده اما تاثیرگذار در بسیاری از ناهنجاری‌های روانی و جسمی، می‌تواند کارساز باشد و این تکنیک با مشاوره صحیح به بهترین شکل قابل اجرا است.
جیغ زدن کودک می‌تواند نتیجه چند عامل مختلف باشد، که شامل امور فیزیولوژیکی و روان‌شناختی است. درک علل این رفتار می‌تواند به والدین کمک کند تا بهترین راه‌حل‌ها را برای مدیریت و کنترل آن انتخاب کنند.
- نیاز به توجه و مراقبت
کودکان ممکن است با جیغ زدن سعی در جلب توجه والدین داشته باشند، به خصوص اگر احساس کنند به اندازه کافی مورد توجه قرار نمی‌گیرند. در اصول تربیت فرزند یکی از مهمترین عوامل توجه و مراقبت از حریم شخصی کودک است که کم کم به رسمیت شناخته میشود. - عدم توانایی در بیان احساسات
برخی کودکان هنوز مهارت بیان احساسات خود را به درستی یاد نگرفته‌اند، بنابراین از جیغ زدن به عنوان یک راه برای ابراز نارضایتی یا نیازهایشان استفاده میکنند. - ترس و استرس
مواجهه با وضعیت‌های ترسناک یا استرس‌زا می‌تواند باعث جیغ زدن کودکان شود، زیرا آنها از این طریق تلاش میکنند تا خود را از خطر دور نگه دارند یا نیاز به کمک را بیان کنند. - مشکلات فیزیکی
برخی از مشکلات فیزیکی مانند درد یا عدم راحتی می‌تواند باعث جیغ زدن کودکان شود، زیرا آنها نمی‌توانند به درستی احساسات ناشی از این مشکلات را بیان کنند. این مورد به معضل پرت کردن اشیا توسط کودکان نیز نزدیک و هم راستا است. - محیط خانوادگی
محیط خانوادگی و روابط بین والدین می‌تواند بر روی رفتار کودکان تأثیرگذار باشد. برخی از کودکان ممکن است از مشاهده بحران‌ها و نزاع والدین خود استرس بگیرند که موجب جیغ زدن آنها شود.
برای جلوگیری از جیغ زدن کودک چه اقداماتی باید انجام داد؟
ارتباط نزدیک و فراهم کردن فضای امن برای کودک بسیار مهم است. با گوش دادن به نیازها و احساسات کودک، می‌توان از او جلوی جیغ زدن را گرفت. آموزش به کودکان نحوه بیان احساساتشان به صورت مناسب و ارتباط موثر می‌تواند از طریق کاهش فشارهای روانی به جلوی جیغ زدن بگیرد.
با تشویق کودک به استفاده از کلمات برای بیان احساساتشان، می‌توانید از جیغ زدن به عنوان راه حل اولیه خودداری کنید. مدیریت استرس و اضطراب نیز بسیار اهمیت دارد. اگر جیغ زدن به دلیل استرس یا اضطراب کودکان رخ داده، مدیریت این احساسات از طریق روش‌های مختلف مانند ماساژ، تمرکز بر روی تنفس یا بازی‌های آرامش‌بخش می‌تواند موثر باشد.
اطمینان حاصل کردن از سلامت جسمی کودک و اطمینان حاصل کردن از عدم وجود درد یا مشکلات فیزیکی می‌تواند از جیغ زدن به عنوان راهی برای بیان نیازهایشان جلوگیری کند. فراموش نکنید که جیغ زدن کودک یک پیغام روانشناسانه برای والدین است و باید تحلیل شود. جیغ کشیدن کودک قبل از یک ناهنجاری یک پیغام برای مادر یا پدر محسوب میشود.
- فراهم کردن محیط حمایت‌کننده
فضایی را فراهم کنید که کودکان در آن احساس کنند نیازها و احساساتشان بدون ترس و اضطراب بیان میشود. - توجه به نیازها
به کودکان بیشتر توجه کنید و زمان کافی را برای مراقبت و توجه به آنها اختصاص دهید تا احساس کنند مهم و مورد توجه هستند. - آموزش مهارت‌های ارتباطی
به کودکان کمک کنید تا مهارت‌های ارتباطی و بیان احساسات خود را یاد بگیرند تا به جای جیغ زدن از روش‌های دیگر برای بیان نیازها و نگرانی‌هایشان استفاده کنند. - مدیریت استرس
با کمک به کودکان در مدیریت استرس و اضطراب، آنها را در توانایی مقابله با موقعیت‌های تنش‌زا و ترسناک آموزش دهید. - مشاوره حرفه‌ای
در صورت لزوم، به دنبال مشاوره از روان‌شناس یا متخصص رفتاری بگردید تا راه‌حل‌های مناسب برای مدیریت رفتار جیغ زدن کودکان را دریافت کنید.
انواع جیغ و داد کردن کودکان
برای بسیاری از والدین، سختترین بخش کنار آمدن با کودک نوپایی که جیغ میکشد، نادیده گرفتن نگاه و قضاوت دیگران است. بنابراین بهتر است بدانید که همه والدین چنین حسی را یعنی جیغ زدن کودک، تجربه میکنند و از این بابت متفاوت یا تنها نیستید. اگر در جریان فریاد زدنها، با صدای بلند به کودک نوپای خود دائما تذکر دهید که صدایش را پایین بیاورد کمکی به او و خودتان نخواهید کرد.
جیغ و داد کردن کودکان می‌تواند به شکل‌ها و نحوه‌های مختلفی اتفاق بیافتد، که هرکدام دلایل و عواقب متفاوتی دارند. در ادامه به برخی از انواع جیغ و داد کردن کودکان اشاره میشود:
- جیغ برای جلب توجه
برخی کودکان وقتی احساس میکنند که توجه والدین یا افراد دیگر را جلب نمی‌کنند، به جیغ زدن متوسل می‌شوند تا مورد توجه قرار بگیرند. - جیغ به عنوان راه بیان احساسات
کودکان کوچکتر که هنوز مهارت بیان احساسات خود را ندارند، ممکن است با جیغ زدن سعی کنند احساسات خود را بیان کنند، از جمله خشم، ناراحتی یا شادی. امکان دارد معضل یا پدیده کودک لجباز در همین مواقع شکل بگیرد و والدین باید در این خصوص کاملا هشیار عمل کنند. - جیغ به دلیل ترس یا ترس از جدا شدن
در برخی مواقع، کودکان ممکن است در مواجهه با وضعیت‌های ترسناک، ناامنی یا از دست دادن والدین، به جیغ و داد متوسل شوند. پرخاشگری در کودکان در همین موقعیت‌ها امکان وقوع و بروز دارد. - جیغ به دلیل درد و عدم راحتی
وقتی کودکان درد یا عدم راحتی احساس میکنند، مثلاً به دلیل درد دندان‌ها، نفخ شکم یا دیگر علائم بیماری، ممکن است با جیغ زدن این امر را بیان کنند. - جیغ به دلیل ناپسند بودن موقعیت
در برخی مواقع، کودکان ممکن است به دلیل ناپسند بودن موقعیت یا محیط اطرافشان، مثلاً در صورت محرومیت از بازی، ناخوشایندی در محیط دبستان یا بیمارستان، با جیغ زدن واکنش نشان دهند.
با درک انواع مختلف جیغ و داد کردن کودکان، والدین می‌توانند برای مدیریت و کنترل این رفتارها، استراتژی‌های مناسبی اتخاذ کنند، از جمله ارائه حمایت و اطمینان، آموزش مهارت‌های ارتباطی، ایجاد محیط آرام و مطمئن، و مشاوره از متخصصان مربوطه.
جیغ زدن کودک از چه سنی ادامه دارد؟
استفاده از جیغ زدن یا جیغ کشیدن کودک برای بیان نیازها و احساسات معمولاً در کودکان سنین کمتر رایج‌تر است. با افزایش سن و توانایی بیشتر در بیان احساسات، ممکن است کودکان به جای جیغ زدن از راه‌های دیگری برای بیان نیازها و احساساتشان استفاده کنند. اما در برخی موارد، کودکان در سنین بالاتر نیز ممکن است به جیغ زدن روی آورده و از آن به عنوان راهی برای بیان احساسات یا نیازهایشان استفاده کنند، که در این صورت نیاز به روش‌هایی برای مدیریت این رفتارها و ارتباط موثر با کودکان مطرح میشود.
در سنین ۱۸ ماهگی، اکثر کودکان نوپا چندین کلمه را بیان میکنند، اما در این مرحله، آنها همچنان احساسات بسیار بیشتری را نسبت به واژگان خود تجربه میکنند، بنابراین جای تعجب نیست که بسیار ناامید و کلافه باشند!
جمع بندی
توجه به علت و شرایط خاص جیغ زدن کودکان می‌تواند به والدین کمک کند تا به راه‌حل‌هایی مناسب برای مدیریت و کنترل این رفتار برسند. همچنین، ایجاد یک محیط پایدار و محبت‌آمیز در خانه می‌تواند به آرامش و سلامت روانی کودکان و والدین کمک کند.
والدین می‌توانند با ایجاد محیط حمایت‌کننده، توجه به نیازها، آموزش مهارت‌های ارتباطی، مدیریت استرس و در صورت لزوم، مشاوره حرفه‌ای، به کودکان کمک کنند. با درک عمیق‌تری از علت‌ها و رویکردهای موثر، والدین می‌توانند به آرامش و سلامت روانی خود و کودکانشان دست پیدا کنند و از محیط خانوادگی پایداری برخوردار شوند.