ترس از تاریکی در کودکان و راه های از بین بردن این ترس

ترس کودکان از شب به عنوان یکی از پدیده‌های مهم و پرکاربرد در دوران کودکی شناخته می‌شود که تأثیرات بسیاری بر روی رفتار و روند رشد آنها دارد. ترس شبانه به عنوان ترس یا نگرانی کودکان در زمان خواب به وجود می‌آید که می‌تواند منجر به اختلال در خواب و کیفیت آن شود. این پدیده می‌تواند برای کودکان و والدینشان تجربه‌ی ناراحت‌کننده‌ای باشد که نیازمند مدیریت و کمک‌های مناسب است. برخی ناهنجاری‌های رفتاری مانند شب ادراری در کودکان نیز با موضوع ترس‌های شبانه گره خورده که باید جدی گرفته شود. ترس ­های شبانه امری بسیار رایج هستند و ممکن است شامل ترس­هایی نظیر از ترس از افراد غریبه، هیولا، صداهای بلند و ناگهانی و تاریکی باشند.در این مقاله با یکدیگر درباره علل ترس کودکان در خواب همچنین روش‌های برطرف کردن ترس کودکان از شب خواهیم گفت.

علت ترس کودکان در شب

علل ترس شبانه کودکان متنوع و گاهی پیچیده هستند. عوامل موثر می‌توانند شامل تجربیات پیشین منفی، تصاویر ترسناک در محیط روزمره، تغییرات در محیط خواب، و حتی نگرانی‌های کودکان درباره جدایی از والدینشان باشند. همانطور که می­دانیم، کودکان ممکن است با مشاهده تجربیات ترسناک افراد دیگر از جمله افرادی که در تلویزیون به تصویر کشیده شده و دچار تجربه­ای ترسناک می­شوند، خود گرفتار ترس و آسیب شوند.

کودکان ممکن است در پاسخ به هشدارهای ما با محتواهای ترسناک، مانند زمانی که ما به آنها درباره عاملی تهدید زا هشدار می­دهیم (مثلاً مراقب باشید به زیرزمین نروید، موش‌های خطرناکی آنجا هستند) یا ترساندن عمدی آنها با داستان­های خیالی یا شخصیت­های غیرواقعی (به عنوان مثال، بهتر است در رختخواب بمانی وگرنه هیولاها تو را خواهند گرفت!) دچار ترس و وحشت عمیقی شوند.

ترس شبانه می‌تواند بر روند رشد و توسعه کودکان تأثیراتی منفی بگذارد. این موضوع می‌تواند منجر به کاهش کارایی روزانه، اختلال در خواب، افزایش استرس و حتی مشکلات رفتاری شود که در نهایت به تأخیر در رشد روانی و اجتماعی کودکان منتهی می‌شود. ترس از شب، یکی از پدیده‌های رایج در کودکان است که می‌تواند برای آن‌ها تجربه ناخوشایندی باشد. این ترس می‌تواند از جنس ترس از تاریکی، حیوانات، یا حتی از وجود هیولاهای کارتون و فیلم باشد.

• فهم ناقص از مفاهیم شب و تاریکی
  کودکان، به خاطر فهم ناقصشان از مفهوم شب و تاریکی، ممکن است به طور طبیعی از شب ترسیده و این ترس را به دلایلی نظیر وجود هیولاها یا خطرات نامعلوم مرتبط کنند.
• انعکاس ترس از محیط اطراف
  برخی از کودکان ممکن است ترس خود را از محیط اطراف خود، مثل دیدن فیلم‌ها یا شنیدن داستان‌های ترسناک، به دست آورند. این تجربیات می‌توانند ترس از شب را در ذهن کودکان تقویت کنند.
• تجربیات شخصی در رویا و خیال
  تجربیات شخصی مانند روییدن در شب با وقوع رویدادهای ترسناک می‌تواند ترس کودکان را تقویت کند. برای مثال، یک تجربه ناخوشایند مثل روییدن با حشرات در تاریکی می‌تواند ترس از شب را در کودکان به وجود آورد.
• انتقال ترس از والدین
  برخی از کودکان ترس خود را از والدین یا افراد دیگر محیط خانه می‌آموزند. اگر والدین به طور مداوم ترس از شب را بیان کنند یا اعتقادات ترسناک خود را به کودکان انتقال دهند، این ممکن است به تقویت ترس کودکان از شب کمک کند.

مبنای تکاملی ترس ­های کودکان

در بسیاری از کشورهای مدرن، صنعتی و دارای جایگاه اقتصادی بالا، خوابیدن مستقل کودکان دارای اهمیت بسیار قابل توجهی است. با این حال، عموما ترس­ها در کودکان مشاهده خواهد شد. مغز کودکان محیط را برای تهدیدهای بالقوه دائما تحت نظر داشته و نشانه­ های اجتماعی مرتبط با این ترس­ها و تهدیدها را به خاطر می‌سپارند.

کودکان به لحاظ بیولوژیکی مهارت­ های مقابله­ ای کافی جهت کنار آمدن و مدیریت هیجانات و ترس­های خود ندارند، اما نکته این است که شما به عنوان والد چگونه می­توانید به کودک خود کمک کنید تا بر ترس ­ها و اضطراب ­های خود غلبه کند؟

ترس ­های شبانه براساس دیدگاه تکاملی و بین فرهنگی

در مطالعه­ ای که بر روی کودکان هلندی انجام شده است، بیش از ۷۳ درصد از کودکان ۴ تا ۱۲ ساله گفتند که ترس را در شب حداقل یک بار تجربه کرده­اند. مطالعه­ دیگری روی کودکان استرالیایی نشان داده که بیش از ۶۴ درصد از کودکان بین ۸ تا ۱۶ سال به اضطراب یا ترس شبانه دچار بوده­اند (گوردون و همکاران ۲۰۰۷). براساس هر دو مطالعه، بسیاری از والدین حتی از مشکلات فرزندان خود کاملا بی­ اطلاع بوده­اند.

روش های برطرف کردن ترس کودکان از شب

مدیریت ترس شبانه در کودکان نیازمند رویکردهای مناسب است. این فرآیند، شامل ایجاد یک محیط آرام و امن برای کودکان در زمان خواب، استفاده از تکنیک‌های آرام ‌سازی مانند تماشای کارتون‌های ملایم قبل از خواب و بحث و بررسی با کودکان درباره ترس‌هایشان می‌شود. همچنین، حضور حامیان مانند والدین و فردی رو به رو با کودک می‌تواند در مدیریت ترس شبانه مؤثر باشد.

والری سیمارد و همکارانش در مطالعه‌ای بیش از ۹۰۰ کودک را از سن دو سالگی زیر نظر داشتند، آنها براساس این مطالعه دریافتند که کودکان نوپایی که در تخت‌ مادران خود می‌خوابیدند در سال‌های بعدی کمتر از کابوس‌های شبانه رنج می‌بردند. اگر والدین خواب مستقل را آغاز نموده و کودک دچار انواع ترس­ها و اضراب­های شبانه شود، باید چه رویکردی را پیش گرفت؟ در جوامعی که خواب مستقل امری ایده‌آل تلقی می‌شود، خانواده ‌ها اغلب درگیر فرآیندی می‌شوند که محققان آن را «هم‌خوابی واکنشی» تعبیر می­کنند. فرآیندی که در نتیجه ترس کودک در واکنش به فرآیند خواب مستقل ایجاد شده و موجب بازگشت کودک به اتاق خواب والدین می­شود.

چرا کودکان برای مقابله با ترس ­های شبانه به کمک نیاز دارند؟

مشخص است که حتی بزرگسالان نیز به سختی با ترس و اضطراب کنار خواهند آمد. هنگامی که افراد بزرگسال با احساس تنهایی، مورد تهدید واقع شدن، غمگینی یا تنش به خواب می­روند، روز بعد سطوح بالای کورتیزول (هورمون استرس) را تجربه خواهند کرد (آدام و همکاران ۲۰۰۶).

اگر این تجربه در دوران بزرگسالی به این صورت شکل می‌گیرد، پس این سوال مهمی است برای کودکی که فاقد مهارت‌های سازگاری بالغانه­ بزرگسالان است، این فرآیند چگونه تجربه خواهد شد؟ کودک برای مقابله موفق با تر­س‌های شبانه و اضطراب جدایی به کمک­های تخصصی­تری نیاز دارد.

در نهایت، مدیریت و کمک به کودکان در مواجهه با ترس شبانه نیازمند توجه و همکاری والدین و افراد مربوط به این محیط است تا بتوانند به بهبودی کیفیت خواب و رشد سالم کودکان کمک کنند.

• بازی و سرگرمی مفید
  فعالیت‌هایی مانند بازی‌های ساختگی، مطالعه داستان‌های مثبت و ساخت فضاهای مطمئن و امن می‌توانند به کاهش ترس کودکان از شب کمک کنند.
• تشویق به بیان ترس
  والدین باید کودکان را تشویق کنند تا ترس خود را بیان کنند و با آن مقابله کنند. بحث و گفتگو در مورد مواردی که می‌تواند ترس برانگیز باشد و راه‌ های مقابله با آن، می‌تواند برای کودکان مفید باشد.
• ایجاد روال خواب مطمئن
  والدین می‌توانند با ایجاد یک روال خواب مطمئن و مرتب، احساس امنیت و آرامش در کودکان را تقویت کنند. این شامل فرآیندی مانند خواندن داستان‌های آرام ‌بخش است که با استفاده از لوازمی مثل عروسک گفته می‌شود.
• استفاده از نورپردازی
  استفاده از چراغ خواب یا لامپ‌های شب تا کودکان در شب احساس امنیت کنند و ترس آن‌ها کاهش پیدا کند.

علائم کودکانی که به صورت غیر طبیعی از شب هراس دارند؟

کودکانی که به صورت غیر طبیعی از شب هراس دارند، ممکن است علائم و نشانه ‌هایی نشان دهند که نیاز به مراقبت و توجه دارند. برخی از این علائم عبارتند از:

• افزایش ناراحتی و استرس در زمانهایی که نزدیک به خواب هستند: کودکان ممکن است قبل از خواب یا در اوایل شب به طور مداوم ناراحت و استرسی را تجربه کنند.
• افزایش استفاده از اسکریم و یا پرس و جوی بیش از حد از والدین: در بعضی موارد، کودکان ممکن است به طریقی بیش از حد از والدین خود پرس و جو کنند یا تلاش کنند تا اطمینان داشته باشند که اوضاع در شب در امان است.
• ترس از خوابیدن تنها: کودکان ممکن است از خوابیدن تنها در اتاق‌های تاریک و بدون حضور کسانی که برای آن‌ها امنیت فراهم می‌کنند، ترسیده و استرس بیشتری را تجربه کنند.
• اختلال در الگوی خواب: ترس از شب ممکن است منجر به اختلال در الگوی خواب کودکان شود. آن‌ها ممکن است به طور مکرر بیدار شوند و به سختی در بازگشت به خواب بروند.
• اضطراب در مواجهه با شرایط تاریکی: کودکان ممکن است از ورود به اتاق‌های تاریک یا تجربه شرایط تاریکی بیرون از خانه خود اضطراب کنند.
• ترس از خوابیدن: برخی از کودکان ممکن است ترسیده باشند که به خواب بروند یا از خواب بیدار شوند، زیرا آن را به عنوان زمان از دست رفتن کنترل و تماس با دنیای ناشناخته می‌پذیرند.
• علائم فیزیولوژیکی نظیر تعریق، تپش قلب و درد شکم: کودکان ممکن است علائم فیزیولوژیکی اضافی مانند تعریق بیش از حد، تپش قلب سریع یا درد شکم را تجربه کنند که به تنش و ترس آن‌ها اشاره دارد.

در صورتی که کودکی علائمی از ترس غیر طبیعی از شب نشان دهد، مهم است که به دقت به آن توجه شود و از روش‌های مدیریتی مناسب مانند مشاوره با متخصصان روانشناسی و ایجاد روال‌های خواب مطمئن استفاده شود تا به کاهش ترس و افزایش احساس امنیت در کودک کمک شود.

نتیجه گیری

مقاله حاضر به بررسی علت‌ها و علائم ترس شبانه کودکان پرداخت. در این مقاله، ابتدا عوامل موثر در ایجاد ترس شبانه کودکان شامل فهم ناقص از مفاهیم شب و تاریکی، تجربیات شخصی، تجربیات محیطی، و انتقال ترس از والدین بررسی شد.

 سپس، علائمی که نشان دهنده ترس غیرطبیعی از شب در کودکان هستند مانند افزایش استرس و ناراحتی، ترس از خوابیدن تنها، اختلال در الگوی خواب و علائم فیزیولوژیکی برشمرده شدند.در نهایت، راه‌های مدیریت و کاهش ترس شبانه کودکان شامل تشویق به بیان ترس، ایجاد روال‌های خواب مطمئن، استفاده از نورپردازی، و ایجاد محیطی امن و آرام در خانه بررسی شد. این روش‌ها به والدین و مراقبان کمک می‌کنند تا با ارائه حمایت و آموزش مناسب، کودکان را در مدیریت و کاهش ترس شبانه کمک کنند و فرآیند بهبودی احساس امنیت آن‌ها را تسهیل کنند.