چه موزیکی مناسب بچه ها است؟ این سوال بسیاری از والدین دغدغهمند و با فرهنگ است. برای پدران و مادران اهمیت دارد که موسیقی درست و مناسب وارد جهان کودکشان شود و هوش موسیقیایی کودکان به چنین رفتار مراقبتی نیاز جدی دارد. اصوات موجود در موسیقی را میتوان به گونهای در کنار هم قرار داد تا فضای شنیداری خوشایندی ایجاد کرده و خالق را وادار به بیان افکار و احساسات خود کند.
موسیقی همواره یکی از عناصر مهم فرهنگی و تربیتی در زندگی انسانها بوده است. از نخستین روزهای زندگی، نوزادان با صداها و نواهای مختلف مواجه میشوند که میتواند تأثیرات عمیقی بر رشد و توسعهی ذهنی و عاطفی آنها داشته باشد.
انتخاب موسیقی مناسب برای کودکان یکی از مسئولیتهای مهم والدین است که میتواند نقشی اساسی در شکلگیری شخصیت، افزایش هوش و تقویت تواناییهای کودک به ویژه گسترش هوش اکتسابی کودک ایفا کند. در این مقاله، به بررسی تأثیرات موسیقی بر نوزادان و کودکان، رابطهی آن با هوش کودک، تفاوت سلیقههای موسیقایی در نسلها و راهکارهایی برای معرفی موسیقی با ارزش به فرزندان خواهیم پرداخت.
تأثیر موسیقی برای نوزادان
مطالعات نشان دادهاند که موسیقی میتواند تأثیرات مثبتی بر نوزادان از همان روزهای ابتدایی زندگی داشته باشد. شنیدن موسیقی آرام و ملایم در دوران بارداری حتی میتواند بر روی جنین تأثیر بگذارد و باعث آرامش او شود. پس از تولد، موسیقی ملایم میتواند به نوزادان کمک کند تا احساس آرامش و امنیت کنند و بهتر به خواب روند. علاوه بر این، نواختن موسیقی در محیطی آرام میتواند به کاهش استرس والدین نیز کمک کند که این موضوع به نوبه خود به ایجاد یک فضای مثبت و آرام برای نوزاد منجر میشود.
همچنین، نوزادانی که در معرض موسیقیهای متنوع قرار میگیرند، ممکن است زودتر از سایر نوزادان واکنشهای مثبتی نسبت به صداها و ریتمها نشان دهند. این امر میتواند نشاندهنده تأثیر موسیقی بر رشد شنوایی و حسی نوزاد باشد. علاوه بر این، تجربهی موسیقی در سنین پایین میتواند به تقویت پیوندهای عاطفی بین نوزاد و والدین منجر شود، زیرا موسیقی میتواند به عنوان یک وسیلهی ارتباطی بین آنها عمل کند. از همین نقطه است که شاید بتوان سن عقلی را به چالش کشید و درباره نقطه شروع آن فکر کرد.
ارتباط بین گوش دادن به موسیقی و هوش کودک
گوش دادن به موسیقی در دوران کودکی میتواند به توسعهی هوش و مهارتهای شناختی کودکان کمک کند. تحقیقات متعددی نشان دادهاند که کودکان با تجربه موسیقی بهتر میتوانند مهارتهای ریاضی و زبانی را بیاموزند. این موضوع به دلیل آن است که موسیقی و ریاضیات هر دو شامل الگوها و ساختارهایی هستند که نیاز به تفکر منطقی و انتزاعی دارند. علاوه بر این، موسیقی میتواند به بهبود حافظه و تمرکز کودکان نیز کمک کند که این دو عامل از مهمترین عناصر برای یادگیری موفق هستند. همیشه یکی از بهترین راهها و البته ساده ترین راهها برای مادر و پدر، بازی در خانه است. این کلید طلایی برای درب ورودی موسیقی به جهان کودک را فراموش نکنید.
علاوه بر این، موسیقی میتواند به تقویت خلاقیت و تخیل کودکان نیز کمک کند. شنیدن موسیقیهای متنوع با ریتمها و ملودیهای مختلف میتواند ذهن کودک را تحریک کرده و او را به سمت کشف و خلق چیزهای جدید هدایت کند. بنابراین، موسیقی نه تنها میتواند به تقویت هوش عمومی کودکان کمک کند، بلکه میتواند به توسعهی تواناییهای خاصی مانند خلاقیت، تحلیل و حل مسئله نیز منجر شود.
سلیقه موسیقی در نسلها متفاوت
مطالعات نشان داده است که آلات موسیقی ساده (به عنوان مثال فلوت) بیش از ۳۵۰۰۰ سال پیش ساخته و پرداخته شده است. همچنین بررسیها نشان داده است که اصوات تولید شده توسط انسانها اولین آلات موسیقی بودهاند که انسانهای ماقبل تاریخ برای تقلید صداهای محیطشان در راستای بیان حالات و ایدههای مذهبی و تفریح از آنها استفاده کردهاند. یک تحقیق مستند اشاره داشته است که قدمت آغاز موسیقی حتی ممکن است به دوره نئاندرتال نیز بازگردد.
سلیقه موسیقی در هر نسل متفاوت است و این تفاوتها ناشی از عوامل فرهنگی، اجتماعی و تکنولوژیکی هستند. هر نسل با توجه به شرایط زمانی و فرهنگی که در آن رشد کرده، به نوع خاصی از موسیقی علاقهمند میشود. برای مثال، نسلهای قدیمیتر ممکن است بیشتر به موسیقیهای سنتی و کلاسیک علاقه داشته باشند، در حالی که نسلهای جوانتر به موسیقیهای پاپ، رپ و الکترونیک جذب میشوند. این تفاوتهای سلیقهای میتواند به نوعی نشاندهنده تغییرات فرهنگی و اجتماعی باشد که در طول زمان رخ میدهد.
از طرفی دیگر، با وجود تفاوتهای سلیقهای بین نسلها، موسیقی میتواند به عنوان پلی میان آنها عمل کند. والدینی که به موسیقیهای خاصی علاقهمند هستند، میتوانند این علاقهمندیها را به فرزندان خود منتقل کنند و از این طریق یک ارتباط عاطفی عمیقتر با آنها برقرار کنند. این انتقال فرهنگی نه تنها به حفظ و انتقال ارزشهای موسیقایی کمک میکند، بلکه میتواند به ایجاد یک پیوند مشترک بین نسلها نیز منجر شود.
تثبیت هوش موسیقیایی کودکان
هوش موسیقیایی یکی از جنبههای مهم هوش چندگانه است که به توانایی درک، تولید و ارزیابی موسیقی مربوط میشود. کودکان با استعداد موسیقیایی میتوانند با تشویق و تمرین به پیشرفت قابل توجهی در این زمینه دست یابند. والدینی که میخواهند هوش موسیقیایی فرزندان خود را تقویت کنند، میتوانند با ارائه ابزارهای موسیقی مانند پیانو یا گیتار به کودکانشان کمک کنند تا به شکوفایی استعدادهای خود برسند. این تمرینات نه تنها به توسعه مهارتهای موسیقیایی کمک میکند بلکه میتواند به تقویت مهارتهای دیگر مانند هماهنگی بین حرکات و تفکر خلاقانه نیز منجر شود.
علاوه بر این، معرفی کودکان به موسیقیهای مختلف از فرهنگها و سبکهای مختلف میتواند به توسعهی هوش موسیقیایی آنها کمک کند. شنیدن موسیقیهای متنوع و تحلیل آنها میتواند کودکان را به سمت درک بهتر از تفاوتها و شباهتهای بین سبکهای مختلف موسیقی هدایت کند. این تجربه میتواند به گسترش دیدگاه آنها و افزایش تواناییشان در درک و تولید موسیقیهای پیچیدهتر کمک کند.
راهکارهایی برای معرفی موسیقی با ارزش به فرزندان
والدین میتوانند با استفاده از راهکارهای مختلف موسیقی با ارزش را به فرزندان خود معرفی کنند. یکی از این راهکارها این است که موسیقیهای کلاسیک و سنتی را در برنامهی روزانه کودکان بگنجانند. این نوع موسیقیها با داشتن ساختارهای پیچیده و غنی میتوانند به تقویت تفکر منطقی و انتزاعی کودکان کمک کنند. همچنین، گوش دادن به موسیقیهای با ارزش در محیطی آرام و متمرکز میتواند به ایجاد عادتهای خوب گوش دادن در کودکان کمک کند.
راهکار دیگر این است که والدین کودکان را به شرکت در کلاسهای موسیقی تشویق کنند. یادگیری یک ساز موسیقی یا آواز خواندن در یک گروه میتواند به تقویت مهارتهای اجتماعی و افزایش اعتماد به نفس کودکان کمک کند. علاوه بر این، تعامل با دیگر کودکان و معلمان موسیقی میتواند به توسعهی مهارتهای ارتباطی و اجتماعی آنها نیز کمک کند. این تجارب نه تنها به افزایش هوش موسیقیایی کودکان کمک میکند بلکه میتواند به توسعهی شخصیتی و اجتماعی آنها نیز منجر شود.
موسیقی مناسب برای کودکان باید حاوی اشعاری باشد که برای کودکان قابل فهم، جذابی و البته کاربردی باشد، همچنین این سبک از موسیقی بایستی دارای لحنی باشد که دنبال کردن آنها برای کودک بسیار سرگرم کننده است. این موسیقی باید شامل کلمات و محتوایی باشد که مناسب با سطح رشد شناختی، درک و واژگان کودک تنظیم شده باشد.
گوش دادن به موسیقی میتواند برای کودکان لذتبخش و البته بسیار مفید باشد. موسیقی قادر است موارد زیر را گسترش و ارتقا بدهد:
- سواد زبانی، گفتار و مهارتهای ارتباطی کودک
- بهبودی جنبههای فیزیکی کودک
- رشد جنبههای شناختی و مهارتهای عاطفی اجتماعی کودک
- احساس امنیت و نظم درونی و روانشناختی
- ترشح هورمونهای دوپامین و سروتونین در مغز کودک و افزایش احساس لذت و خوشی
- تحریک و بهبود رشد اولیه مغز
نتیجهگیری
در پایان، میتوان نتیجه گرفت که موسیقی نقش مهمی در توسعهی هوش درون فردی کودکان، شخصیت و مهارتهای اجتماعی کودکان ایفا میکند. والدین با انتخاب موسیقی مناسب و فراهم کردن شرایطی برای تجربه موسیقی توسط فرزندان خود، میتوانند به رشد و توسعه همهجانبه آنها کمک کنند. موسسه استعدادیابی کودکان، منکا مرکزی با سابقه و مجرب در این حوزه بوده و آماده ارائه مشاوره و خدمات به فرزندان والدین دغدغه مند و آگاه است.
تأثیرات مثبت موسیقی از دوران نوزادی آغاز میشود و میتواند تا بزرگسالی ادامه یابد. بنابراین، اهمیت دادن به انتخاب موسیقی مناسب و استفاده از آن به عنوان ابزاری تربیتی و آموزشی میتواند به تربیت نسلهای آیندهای باهوشتر، خلاقتر و متعهدتر کمک کند.