درک رشد جنسی سالم طی دوران کودکی نقش بسیار کلیدی در پیشگیری از آزار جنسی کودکان دارد. بسیاری از بزرگسالان (والدین) هرگز دربارهی انتظاراتی که بایستی درباره رشد جنسی سالم کودکان خود داشته باشند، آموزش نمیبینند. و همین امر میتواند تشخیص تفاوت میان رفتارهای سالم و ناسالم را بسیار دشوار سازد.
هنگامی که والدین و افراد بزرگسال تفاوت بین رفتارهای سالم و ناسالم را تشخیص و تمییز دهند، بهتر میتوانند از نگرش های سالم حمایت کرده و به جای تفسیر رفتارها و اعمال کودک از زاویه دید بزرگسال از جنسیت و تمایلات جنسی، رفتارها و واکنشهای آنها را متناسب با سن تفسیر نموده و آموزش به هنگام ارائه نمایند. بزرگسالان تنها هنگامی بزرگسالان میتوانند رشد سالم جنسی را ارتقا دهند که درک درستی از رفتارهای مختلف کودک از نظر رشدی و همچنین براساس مراحل مختلف کودکی داشته باشند. آنها همچنین با ایجاد آگاهیهای کافی امکان مداخله و یا آموزش بهنگام را نیز خواهند داشت. تحول جنسی، دارای جنبه های عاطفی، اجتماعی، فرهنگی و فیزیکی بوده و بسیار زودتر از دوران بلوغ آغاز میشود.
اهمیت آموزش جنسی به کودکان
تمایلات جنسی بسیار فراتر از رابطه جنسی محض است. تحول جنسی شامل تحول ارزشها، نگرشها، احساسات، تعاملات و رفتارها است. تحول جنسی بخشی از تحول رابطه جنسی عاطفی، اجتماعی، فرهنگی، و فیزیکی است. و بسیار زودتر از دوران بلوغ آغاز میگردد. درست است که دیدگاه جنسی و تحول جنسی نوزادان و کودکان با بزرگسالان کاملا متفاوت است، اما آنها پیام های مرتبط با تمایلات جنسی را از بزرگسالان آموخته و تفسیر میکنند، و همین امر اقدامات و نگرشهای آنها را در آینده شکل خواهد داد.
به عنوان مثال، هنگامی که یک کودک سه ساله لباس های خود را در مقابل دیگران درمیآورد، یکی از والدین ممکن است به او بگوید که «برهنه بودن در طول زمان استحمام اشکالی ندارد، اما شما نباید وقتی در اتاق تنها نیستید لباس هایتان را دربیاورید.» و کودک متعاقبا یاد میگیرد که زمانهایی وجود دارد که برهنه بودن اشکالی ندارد و زمان هایی نیز وجود دارد که شما نباید لباس خود را دربیاورید.
کودکان دائماً در حال یادگیری امور اجتماعی هستند، آنها هنجارها و آنچه در تعاملات و روابط مورد انتظار یا مناسب و البته نامناسب است را میآموزند
بهترین زمان تربیت جنسی کودکان
اغلب بزرگسالان در پی آن هستند که بدانند کدام رفتارهای جنسی مناسب بوده و نشان دهندهی تحول سالم جنسی کودک در طول دوران کودکی است. اطلاعات زیر به تفسیر رفتارهای رایج کودک پرداخته و تفسیر آنها نشان دهنده تحول جنسی سالم در طول دوران کودکی و همچنین دانش و مهارتهای مناسب کودکان در طول هر مرحله است:
تحول جنسی سالم | ||
مراحل تحول | رفتارهای رایج | تشویق تحول سالم |
دوران نوزادی
(۰ تا ۲ سال) |
· کنجکاوی در مورد بدن خود، از جمله اندامها تناسلی· دست زدن به اندامهای تناسلی، رفتارهایی نظیر خودتحریکی، در ملاء عام و به صورت خصوصی· هیچ مانعی در مورد برهنگی وجود ندارد |
· نام صحیح اعضای بدن از جمله اندامهای جنسی را به کودک آموزش دهید
· در مورد اندامهای جنسی اطلاعات اولیه ارائه دهید · تفاوت میان آناتومی مرد و زن را به کودک توضیح دهید · به کودکان کمک کنید تا نحوه تعامل مناسب و مطلوب با همسالان را بیاموزند · به سوالات آنها در مورد بدن و کارکرد آن پاسخ های بسیار سادهای را ارائه دهید |
کودکی اولیه
(۲ تا ۵ سال) |
· تجربه گاه به گاه خودتحریکی. این عمل معمولا به عنوان یک رفتار تسکیندهنده رخ میدهد، و ممکن است به صورت عمومی یا خصوصی رخ دهد.
· کاوش و کنجکاوی با بچههای هم سن و سال، این امر میتواند شامل انواع بازیها باشد · در طول این دوره کودک ممکن است سوالاتی در مورد تمایلات جنسی از والدین بپرسد، سوالاتی نظیر من چگونه به دنیا آمدم از جمله سوالات بسیار رایج این بازه سنی است. · کودک ممکن است در این بازی سنی در مورد بدن بزرگسالان کنجکاوی نشان دهد (مثلاً تمایل زیادی به حمام رفتن با والدین داشته باشد، یا گاها به سینهی زنان دست بزند.) · عدم ادامه بازداری حول برهنگی ممکن است موجب تقویت میل جنسی نابهنگام در کودکان گردد · کودک ممکن است در این دوره از اصطلاحات عامیانه برای توصیف اعضای بدن و عملکرد آنها استفاده کند |
· در مورد چگونگی تولید مثل اطلاعات اولیهای را به کودک ارائه دهید (به عنوان مثال، نوزادان در رحم زن رشد میکنند.)
· درک کودک را از حریم خصوصی و زمانی که همه حضور دارند تشویق کنید · تفاوت میان لمس خواسته و ناخواسته را توضیح دهید (به عنوان مثال، آغوش مناسب و خودخواسته و بغل کردنی که نامناسب بوده و موجب ناراحتی میگردد را تمییز دهید.) · مرزها را به کودکان بیاموزید. |
اواسط کودکی
(۵ تا ۸ سال) |
· استفاده مداوم از کلمات عامیانه، “طنز” یا جوکها برای توصیف اعضای بدن و عملکرد آنها· درک عمیقتر از جنسیت و نقشها که ممکن است موجب شود تا کودکان “جنسیتی” تر عمل کنند· بروز رفتارهای مورد انتظار و هنجارهای مرتبط با جنسیت که از پیش آموخته شده (به عنوان مثال، دختران تمایل بالاتری به پوشیدن لباس دخترانه دارند.) · بازی جنسی یا فعالیتهایی که تمایلات جنسی و بدنی را کاوش میکنند، با دوستان همجنس و جنس مخالف · خودارضایی. برخی از کودکان ممکن است |
· ارائه درک کاملی از جنسیت و چگونگی تجربه هویت جنسی به کودکانی که به عنوان ترنس یا تمایلات جنسی متفاوت شناسایی میکنید، این کودکان نیاز به حمایت بیشتر از سوی بزرگسالان دارند.
· مبانی تولید مثل در انسان را توضیح دهید، اموری از جمله نقش · در مورد تغییرات فیزیکی که در دوران بلوغ رخ خواهد داد صحبت کنید. · توضیح دهید که جهتگیریهای جنسی متفاوتی مانند دگرجنسگرا، همجنسگرا و غیره وجود دارد. · به کودکان بیاموزید که خودارضایی امری است که در خلوت و زمان شخصی اتفاق میافتد و به آنها در مورد امور شخصی آموزش دهید (به عنوان مثال به آنها بیاموزید که، |
اواخر دوران کودکی
(۹-۱۲ سال) |
· نیاز به حریم خصوصی و استقلال با شروع بلوغ افزایش مییابد.
· علاقه به روابط با افراد غیرهمجنس در طول دوران بلوغ افزایش مییابد. · کنجکاوی نسبت به اندامهای تناسلی در طول این دوره افزایش مییابد، این امر شامل کنجکاوی در مورد افراد برهنه یا تولیدات رسانهای است. · خودارضایی به فرآیندی کاملا خصوصی تبدیل میشود (پیروی از هنجارها) |
· در مورد جنبه های فیزیکی بلوغ و تغییرات در بدن آنها اطلاعات مستمر را ارائه دهید.
· کودکان را در زمینه اجتماعی و جنبههای عاطفی بلوغ آموزش داده و به عادیسازی احساسات و تجربیات بسیار جدید آنها کمک کنید · تمایلات جنسی مناسب سن آنها را توصیف و آموزش داده و در مورد رفتارهای جنسی و عفونتهای منتقل شده از طریق ارتباط جنسی به آنها اطلاعات کافی ارائه دهید · تفکر انتقادی را تشویق کنید و · آنها را در درک و دریافت اطلاعات حمایت کنید، حقوق آنها را تبیین نموده و به آنها آموزش دهید. چگونگی ایجاد روابط سالم و گسترش دوستیها را با افراد همجنس و البته جنس مخالف به آنها بیاموزید. |
والدین برای تربیت جنسی کودک چه کارهایی باید انجام دهند؟
بحث در مورد رشد جنسی مطلوب در زمینه پیشگیری از سوء استفاده جنسی از کودکان میتواند باعث تجربه احساس ناراحتی و طرح سوالات بسیاری در این زمینه شود. صحبت و بحث در مورد کودکان و تمایلات جنسی آنها، اغلب به عنوان تابو دیده میشود. بنابراین، آموزش و ارائه اطلاعات دقیق در مورد تحول جنسی دوران کودکی، عمدتا امری بسیار نادر است. بنابراین پرداخت رسانه ها و متخصصین به این موضوع بسیار جدی، امری ضروری خواهد بود. اغلب بزرگسالان خود نیز در طول دوران کودکی و نوجوانی آموزش جنسی بسیار محدود و اطلاعات کمی در این زمینه داشته اند، بنابراین در وهله ی اول آموزش خود آنها بعنوان والدین ضروری به نظر میرسد. کودکان عمدتا به دلیل همین عدم آگاهی و آموزش کافی والدین، در طول دوران رشد پیام های بسیار متناقض و منفی درباره تحول جنسی دریافت خواهند نمود. .
این ممکن است موجب گیجی کودک و تعارض با والد شود، چراکه بسیار از والدین رفتارهایی را که به لحاظ رشد جنسی طبیعی است، ناهنجار تلقی نموده و عموما واکنش بیسار منفی و تندی نسبت به آنها دارند. تصور کنید چقدر ناراحت کننده خواهد بود که یک بزرگسال با عینک رشدی خود رفتارهای جنسی کودک را تفسیر نماید؛ به عنوان مثال، یک کودک چهار ساله که میخواهد با یکی از والدین خود دوش بگیرد، ممکن است به سادگی در مورد اندامهای مختلف بدن از جمله اندام تناسلی کنجکاو باشید، در حالی که والدین ممکن است این کنجکاوی را بیش از حد سختگیرانه و منفی تعبیر کنند. رشد جنسی در طول دوران کودکی موضوعی بسیار چالش برانگیز و نیازمند دانش بسیار گستردهتر، آگاهی و مهارت بالاتر است، و در صورتی که این آگاهی ایجاد شود، والدین حمایت مطلوبتری را نیز از این فرآیند پرچالش فراهم خواهند آورد.
مجموعه منکا
«منکا» معتقد است، هر کودک مانند بوم نقاشی سفیدی است که بخش مهمی از این بوم به دست والدین نقاشی خواهد شد.
تیم منکا در تلاش است با افزایش آگاهی والدین، قدم مهمی در جهت خلق نقاشی هر چه زیباتر بردارد و در این مسیر با ارائه مشاوره توسط متخصصان مجرب و برگزاری دوره های آموزشی برای والدین و البته با فراهم سازی دوره ها و امکانات ویژه برای استعدادیابی کودکان، والدین آگاه را به بهترین شکل همراهی کند