اختلال صدابیزاری یا میسوفونیا چیست

اختلال صدابیزاری یا میسوفونیا (Misophonia) یکی از اختلالات حسی است که می‌تواند تاثیرات قابل توجهی بر زندگی افراد داشته باشد. این وضعیت به‌عنوان واکنش عاطفی شدید نسبت به برخی صداهای خاص شناخته می‌شود. افرادی که از این اختلال رنج می‌برند، در مواجهه با صداهایی که برای دیگران عادی هستند، احساس ناآرامی یا حتی خشم شدید می‌کنند. شدت این واکنش‌ها می‌تواند بر زندگی روزمره، روابط اجتماعی و عملکرد شغلی فرد تاثیر منفی بگذارد. باید اختلالات روانی در کودکان را جدی گرفت و برای حل آنها آگاهانه قدم برداشت.

با وجود اینکه میسوفونیا هنوز به طور گسترده در دسته‌بندی‌های پزشکی قرار نگرفته، اما تحقیقات زیادی در این زمینه انجام شده است که نشان می‌دهد این اختلال به مسائل عصبی مرتبط است. افرادی که از میسوفونیا رنج می‌برند، ممکن است در مواجهه با صدای جویدن، خرخر کردن، کلیک‌کردن خودکار خودکار یا حتی صدای تنفس دیگران، واکنش‌های شدید عاطفی از جمله عصبانیت، اضطراب یا نفرت را تجربه کنند.

اختلال صدابیزاری یا میسوفونیا چیست؟

آیا اصواتی وجود دارد که شنیدن آنها فوراً باعث تجربه احساس خشم، اضطراب یا انزجار شدید در شما شود؟ آیا این احساسات تا حدی قوی، حتی غلبه کننده، و شدید هست که کنترل آنها برای شما بسیار دشوار باشد؟ این موارد برخی ویژگی‌های میسوفونیا یا صدابیزاری هستند، اختلالی که در آن تحمل شما نسبت به شنیدن برخی صداهای خاص و مواردی که می‌توانید آنها را تواما و در ارتباط با آن اصوات احساس کنید (دیدن، لمس کردن و غیره) کاهش یافته است.

میسوفونیا یک اختلال عصبی است که باعث می‌شود فرد به صداهای خاص واکنش عاطفی و جسمی شدید نشان دهد. این اختلال معمولا با احساسات منفی مانند خشم، ترس یا اضطراب همراه است. افراد مبتلا به میسوفونیا ممکن است به محض شنیدن صداهای مشخصی که برای دیگران غیرقابل توجه هستند، تحت تأثیر شدید قرار گیرند. برخی از محققان میسوفونیا را به‌عنوان یک نوع “اضطراب صدایی” می‌شناسند که افراد را وادار به اجتناب از موقعیت‌هایی می‌کند که صداهای محرک در آن‌ها حضور دارند. بدون تردید این اختلال مسبب یکی از مهمترین تروما در کودکان محسوب می‌شود.

این اختلال می‌تواند تاثیرات گسترده‌ای بر زندگی فرد بگذارد، چرا که صداهایی که معمولاً غیرآزاردهنده هستند، برای فرد مبتلا به میسوفونیا می‌توانند غیرقابل تحمل شوند. این مسئله ممکن است باعث شود که فرد در محیط‌های اجتماعی و خانوادگی احساس ناراحتی کرده و به طور کلی از تعاملات اجتماعی اجتناب کند.

احساسات یا علائم صدابیزاری

افرادی که از میسوفونیا رنج می‌برند، در مواجهه با صداهای خاص، احساساتی بسیار منفی و شدید را تجربه می‌کنند. این احساسات می‌تواند شامل خشم، عصبانیت، اضطراب، نفرت، یا حتی ترس باشد. در بسیاری از موارد، این واکنش‌ها غیرارادی و ناگهانی رخ می‌دهند و فرد قادر به کنترل آن‌ها نیست. شدت واکنش ممکن است به مرور زمان افزایش پیدا کند و این وضعیت بر روابط اجتماعی و عملکرد شخصی فرد تاثیر بگذارد. جیغ زدن کودکان ممکن است و البته نه الزاما یکی از این علامت‌ها باشد. برخی از افراد ممکن است حتی به فکر فرار از موقعیت‌های تحریک‌کننده باشند. در فرآیند درمان این موضوع باید به تفاوت روانشناس و روانپزشک اشراف کامل داشته باشید و در انتخاب محل یا کلینیک تخصصی برای کودک خود با آگاهی پیش بروید.

احساسات و علائم صدابیزاری معمولا شامل موارد زیر است:

• خشم یا عصبانیت
• اضطراب
• نفرت
• ترس
• تحریک‌پذیری شدید
• احساس فشار یا تنش جسمی

سن شروع و روند ایجاد صدابیزاری

میسوفونیا معمولاً در سنین کودکی یا نوجوانی آغاز می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال گزارش داده‌اند که از سنین ۹ تا ۱۳ سالگی به مرور علائم آن را تجربه کرده‌اند. با این حال، علت دقیق شروع این اختلال هنوز به طور کامل مشخص نیست. برخی از محققان معتقدند که میسوفونیا ممکن است ناشی از عوامل ژنتیکی باشد و در خانواده‌هایی که افراد مبتلا به مشکلات عصبی دیگر نیز هستند، شایع‌تر باشد. اختلال سلوک مجموعه‌ای پایدار از رفتارهایی در کودک یا نوجوان است که به مرور زمان شکل می‌گیرد و تحول می‌یابد و معمولاً مشخصه اختلال سلوک یکی از اختلالات روانی است و صدابیزاری نیز بخشی از این فرآیند است.

با پیشرفت سن، علائم میسوفونیا ممکن است تشدید شوند. در صورتی که این اختلال به درستی مدیریت نشود، ممکن است باعث شود فرد از زندگی اجتماعی و فعالیت‌های روزمره کناره‌گیری کند. البته در برخی موارد نادر، علائم می‌توانند به مرور زمان کاهش یابند، اما به‌طور کلی میسوفونیا اختلالی مزمن و مداوم است.

علائم میسوفونیا

میسوفونیا با علائمی چون واکنش‌های عاطفی و جسمی شدید به صداهای خاص شناخته می‌شود. این علائم ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما به‌طور کلی شامل موارد زیر می‌شود:

مهمترین علائم میسوفونیا شامل موارد زیر می‌شود:

• خشم ناگهانی
• نفرت از صداها
• احساس اضطراب و استرس
• واکنش‌های فیزیکی مانند تپش قلب
• تمایل به فرار از محیط
• تحریک‌پذیری و عدم تمرکز

علائم میسوفونیا حول واکنش شما به صداهای محرک در حرکت است. به نظر می­رسد تمامی انواع واکنش­ها تحت تاثیر غرایز طبیعی «جنگ یا گریز» قرار می­گیرند. این بدان معناست که انواع واکنش­ها می­توانند به شرح زیر باشند:

• عاطفی
  این سبک از علائم شامل احساساتی هستند که شما طی این فرآیند تجربه می­کنید و می­تواند به طور قابل توجهی شدید یا طاقت­فرسا باشند. در مورد بسیاری از افراد، این احساسات به سرعت تشدید می­شود، گویی کسی روی پدال گاز احساسی شما پا گذاشته است. این بدان معناست که تحریک یا آزار می­تواند به سرعت به خشم یا حتی بروز پرخاشگری­های مختلف تبدیل شود.
• بدنی
  فرآیندهای بدنی شامل فرآیندهای خود محافظتی هستند که به طور خودکار شروع می­شوند. عموم تجربه چنین وضعیتی شبیه به تجربه اتفاقاتی هستند که طی یک موقعیت خطرناک یا ترسناک برای شما اتفاق می­افتد.
• رفتاری
  واکنش­های رفتاری شامل اقداماتی هستند که در پاسخ به صداهای ناخوشایند و تحریک­کننده رخ می­دهند. این رفتارها معمولاً بر اساس انگیزه یا غریزه تبیین می­شوند. بدین معنا که ممکن است شما کنترل کاملی بر روی آنها نداشته باشید. واکنش­های خشونت­آمیز (نسبت به افراد یا اشیاء) از جمله رفتارهای احتمالی هستند، اما جزء رفتارهای رایج و شایع به حساب نمی­آیند.

صداهای تحریک‌کننده‌ی میسوفونیا

میسوفونیا می‌تواند توسط صداهای خاصی تحریک شود که برای دیگران غیرقابل توجه هستند. این صداها معمولا شامل صداهای روزمره هستند که در محیط‌های اجتماعی یا خانگی به گوش می‌رسند. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است حتی از گوش دادن به برخی صداها اجتناب کنند یا به دنبال راه‌هایی برای کاهش تماس با این صداها باشند.

مهمترین صداهای تحریک‌کننده میسوفونیا عبارتند از:

• صدای جویدن
• صدای خرخر کردن
• صدای ضربه‌زدن به میز
• صدای کلیک‌کردن خودکار
• صدای تنفس بلند
• صدای لیسیدن لب‌ها

میسوفونیا چه حسی دارد؟

افراد مبتلا به میسوفونیا معمولاً احساساتی شبیه به خشم و استرس را در مواجهه با صداهای محرک تجربه می‌کنند. برای آن‌ها، این صداها نه‌تنها ناخوشایند، بلکه غیرقابل تحمل هستند. این وضعیت می‌تواند باعث شود که فرد به شدت ناآرام شده و حتی به فکر فرار از محیطی که در آن صدا وجود دارد، بیافتد. واکنش‌های عاطفی به صداها ممکن است به اندازه‌ای شدید باشند که روابط اجتماعی فرد را تحت تاثیر قرار داده و باعث تنش و انزوا شوند.

تجربه میسوفونیا برای افراد مبتلا به آن می‌تواند شبیه به حس حمله‌ای عصبی باشد که حتی در مواردی باعث بروز اختلال در کار یا تحصیل می‌شود. این وضعیت اغلب به صورت مزمن ادامه دارد و به سادگی قابل درمان نیست.

چه چیزی باعث بروز میسوفونیا می‌شود؟

علت دقیق بروز میسوفونیا هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما مطالعات نشان می‌دهند که این اختلال ممکن است با فعالیت‌های غیرعادی در بخش‌هایی از مغز مرتبط باشد که به پردازش احساسات و صداها می‌پردازند. یکی از فرضیات این است که میسوفونیا ناشی از حساسیت بیش از حد در بخش‌های حسی مغز است که منجر به واکنش‌های عصبی شدید به صداهای خاص می‌شود.

علاوه بر این، عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند نقش مهمی در بروز میسوفونیا ایفا کنند. افرادی که در خانواده‌شان سابقه‌ی مشکلات عصبی یا روان‌شناختی دارند، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال باشند. همچنین، استرس‌های محیطی و تجربه‌های خاص نیز می‌توانند در تشدید این وضعیت نقش داشته باشند.

وضعیت شیمیایی مغز افراد درگیر با میسوفونیا

تحقیقات نشان داده‌اند که در مغز افراد مبتلا به میسوفونیا تغییرات خاصی در شیمی مغز و ارتباطات عصبی وجود دارد. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که در این افراد، فعالیت در بخش‌هایی از مغز که با پردازش صداها و احساسات مرتبط هستند، به شکل غیرعادی افزایش می‌یابد. این تغییرات ممکن است باعث حساسیت بیش از حد نسبت به صداهای مشخص شود.

در این افراد، احتمالاً سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی خاص مانند دوپامین و سروتونین که در تنظیم حالت روحی و واکنش‌های عاطفی نقش دارند، متفاوت است. این ناهماهنگی‌های شیمیایی در مغز ممکن است عامل اصلی واکنش‌های شدید و غیرقابل کنترل به صداها باشد.

زندگی با میسوفونیا

زندگی با میسوفونیا می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً در محیط‌های اجتماعی و کاری با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند. این وضعیت ممکن است باعث شود فرد از مکان‌ها یا موقعیت‌هایی که صداهای محرک وجود دارند اجتناب کند. این مسئله به‌طور مستقیم بر روابط خانوادگی، دوستانه و شغلی فرد تاثیر می‌گذارد. برخی افراد حتی ممکن است احساس تنهایی و انزوا کنند زیرا به نظر می‌رسد که دیگران درک درستی از مشکلات آن‌ها ندارند.

برای مدیریت میسوفونیا، بسیاری از افراد به دنبال راه‌هایی مانند استفاده از هدفون، شرکت در جلسات روان‌درمانی یا تکنیک‌های آرامش‌بخش می‌روند. همچنین، یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس و ایجاد محیط‌های آرام می‌تواند به کاهش شدت واکنش‌های میسوفونیا کمک کند.

در حالی که درمان‌های سلامت روان ممکن است به طور قطعی نتوانند شرایطی مانند میسوفونیا را درمان کنند، اما همچنان می‌توانند در موارد زیر به شما کمک کنند:

• شناسایی محرک­های خود: یافتن راه­هایی برای به حداقل رساندن یا جلوگیری از صداهای محرک.
• توسعه راهبردها و تکنیک­های مقابله­ای برای جلوگیری از واکن­ های تکانشی نسبت به صداهای محرک.
• کاهش حساسیت شما نسبت به محرک­های موجود.
• درمان شرایط مرتبط با میسوفونیا، مانند اضطراب یا OCD نیز ممکن است به کاهش و کنترل علائم میسوفونیا کمک کند.

کلام پایانی

میسوفونیا یک اختلال نسبتاً ناشناخته است که می‌تواند زندگی افراد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. این اختلال به دلیل واکنش‌های شدید عاطفی و جسمی به صداهای خاص، مشکلات بسیاری را در محیط‌های اجتماعی، کاری و خانوادگی ایجاد می‌کند. هرچند که هنوز درمان قطعی برای این اختلال وجود ندارد، اما با آگاهی از آن و مدیریت مناسب می‌توان علائم آن را کاهش داد. برای بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به میسوفونیا، حمایت و درک از سوی اطرافیان و ایجاد محیط‌های آرام بسیار حیاتی است.