آموزش مهارت های زندگی به کودکان، اهمیت و ضرورت آن

مهارت‌های زندگی یک پدیده جدید در دنیای آموزش و پرورش است که بسیار راهگشا بوده و ممکن است راهی جامع برای یادگیری و توسعه فرد باشد. در دنیای امروز که تکنولوژی به سرعت پیشرفت می‌کند، استفاده از سیستم آموزشی مبتنی بر STEM (علم، فناوری، مهندسی و ریاضی)، برای آماده کردن کودکان برای کار و آینده شغلی آنها ضروری است. شاید تعجب کنید اگر بدانید که مهارت‌های زندگی نقش مهمی در یک آموزش جامع ایفا می‌کند. امروزه والدین نفش مهمی در آموزش مهارت به کودکان دارند. اگر می‌خواهید درمورد این سیستم آموزشی نوآورانه بیشتر بدانید، ادامه این مقاله را از دست ندهید.

در سال ۱۹۹۹، سازمان جهانی بهداشت (WHO) مهارت‌های زندگی را به عنوان گروهی از صلاحیت‌های روانی – اجتماعی و مهارت‌های بین فردی تعریف کرد. این مهارت‌ها به افراد کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه، حل مشکلات، تفکر انتقادی و خلاقانه، برقراری ارتباط موثر، ایجاد روابط سالم و همدلی با دیگران را به شیوه‌ای درست و سازنده در زندگی خود استفاده کنند.

مهارت‌های زندگی، کلید دنیای واقعی هستند. این مهارت‌ها به دانش آموزان این امکان را می‌دهند که دانشی که در مدرسه به دست آورده‌اند را در موقعیت‌های واقعی و زندگی روزمره خود به کار گیرند. مهارت‌های زندگی که به آن‌ها مهارت‌های نرم نیز گفته می‌شود، به کودکان تفکر انتزاعی و برخورد با مسائل از زوایای مختلف، برای یافتن راه‌حل‌ را یاد می‌دهد. مهارت‌های زندگی ابزارهای مهمی را برای رشد کودکان فراهم می‌کنند، مانند تفکر مستقل، نحوه اجتماعی شدن، پیدا کردن دوستان جدید، همکاری و نحوه انتخاب درست در موقعیت‌هایی که والدین یا معلمان آن‌ها ممکن است برای کمک یا مداخله حضور نداشته باشند.

WHO ده تکنیک اصلی مهارت‌های زندگی را به شرح زیر لیست می‌کند:

• حل مسئله
• تفکر انتقادی
• مهارت‌ برقراری ارتباط موثر
• تصمیم گیری
• تفکر خلاقانه
• مهارت‌ روابط بین فردی
• مهارت ایجاد خودآگاهی
• همدلی
• مقابله با استرس
• مقابله با احساسات

بسته به سن فرزندتان می‌توانید شروع به آشنا کردن او با مهارت‌های مختلف زندگی کنید. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مواردی که می‌توانید آن را شروع کنید اشاره کرده‌ایم:

1. سلامتی و بهداشت فردی

ممکن است شما از این مسئله آگاه باشید که بهداشت فردی ریشه سلامت کلی شماست. اما فرزند شما که به سرعت در حال رشد است ممکن است آگاهی کافی از این مسئله نداشته باشد و دقیقا به همین خاطر است که این مورد در صدر جدول قرار گرفته است. آموزش بهداشت فردی و ایجاد عادات خوب را به فرزند خود آموزش دهید. برای این کار می‌توانید درمورد نحوه تمیز نگه داشتن خود، حمام کردن، شستن دست‌ها قبل و بعد از غذا، مسواک زدن و غیره صحبت کنید. همچنین می‌توانید از چند کتاب خوب که به کودکان درمورد پاکیزگی آموزش می‌دهد، استفاده کنید. نظافت را به عنوان نوعی مراقبت از خود به کودکتان معرفی کنید.

2. تصمیم گیری و استدلال

از انتخاب مسیر تحصیلی تا برداشتن گام‌هایی در زندگی شغلی و شخصی؛ ما در تمام طول زندگی خود با تصمیماتی مواجه هستیم که باید بگیریم و به همین خاطر است که این مورد به عنوان یکی از مهارت‌های زندگی به این لیست اضافه شده است.

علیرغم آنچه ممکن است به نظر برسد، هنوز زود نیست که به فرزندتان اجازه تصمیم گیری بدهید. با چیزهای ساده مانند انتخاب بین دو لباس برای رفتن به پارک شروع کنید. انجام این کار به کودک شما کمک می‌کند تا مفهوم علت و معلول را درک کند، مستقل فکر کند و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد.

3. مدیریت زمان

آموزش برنامه ریزی و اولویت بندی یکی از باارزش‌ترین مسائلی است که می‌توانید به کودک خود یاد دهید. دانستن اصول اولیه مدیریت زمان می‌تواند به کودک شما کمک کند تا در مدیریت کار، مدرسه، زندگی خانوادگی، فعالیت‌های فوق برنامه و موارد دیگر بهتر عمل کند.

مدیریت زمان نه تنها برای زندگی تحصیلی کودک شما، بلکه بر تمام جنبه‌های زندگی کودک تاثیرگذار است. زیرا به او یاد می‌دهد که چگونه وظایف خود را اولویت بندی و سازماندهی کند. کودکانی که مدیریت زمان را یاد می‌گیرند، سخت‌تر تلاش می‌کنند، زیرا مسئولیت اعمال و واکنش‌های خود را می‌پذیرند. علاوه بر این وقتی مفاهیم مدیریت زمان را در سنین پایین معرفی کنید، فرزند شما به احتمال زیاد آن را بهتر به خاطر می‌سپارد و در نهایت بخشی از زندگی او می‌شود.

4. آشپزی

آشپزی یکی دیگر از مهارت‌های زندگی عملی و بسیار مهم است که همه کودکان باید آن را بیاموزند. بسته به سن فرزندتان می‌تواند شروع به مشارکت دادن او در آشپزخانه، در فعالیت‌های مختلف کنید. این فعالیت می‌تواند به سادگی خالی کردن حبوبات از بسته بندی پلاستیکی به ظرف شیشه‌ای و یا بهم زدن مواد کیک باشد.

انجام این کار به کودک شما اجازه می‌دهد تا ارتباط بهتر و قوی‌تری با غذا ایجاد کند. این مسئله باعث می‌شود تا او تمایل بیشتری به انتخاب غذاهای سالم برای خوردن داشته باشد. یادگیری نحوه آشپزی در سنین پایین نیز با فواید متعددی همراه است. در کودکانی که مدرسه می‌روند، آشپزی با عملکرد تحصیلی بهتر مرتبط است. مطالعات همچنین نشان می‌دهد که کودکانی که با والدین خود آشپزی می‌کنند، اغلب رابطه‌ی قوی‌تری با یکدیگر دارند.

کودکان نوپا می‌توانند با پیروی از دستورالعمل‌های ساده با مواد ساده شروع به یادگیری آشپزی کنند.

5. تمیز کردن و نظافت

به عنوان والد ممکن است شما از تمیز کردن منزل وحشت داشته باشید. اما نکته کلیدی برای انجام این کار این است که خانه را به کمک فرزندتان تمیز کنید تا انجام این کار را به عنوان یک تجربه ارزشمند برای یادگیری، به جای یک کار سخت ببیند.

کودکانی که در سنین پایین آموزش تکنیک‌های نظافت را می‌بینند، تاثیرات ماندگاری بر ذهنیت آنها در دوران بزرگسالی خواهد داشت و به طبع در بزرگسالی منظم‌تر، متکی به خود و مسئولیت‌پذیرتر می‌شوند.

وقتی به فرزند خود می‌آموزید که چگونه خانه و فضای زندگی خود را تمیز کند، به او یاد می‌دهید که چگونه از خودش مراقبت کند. جدا از تجهیز فرزندتان به مهارت‌های واقعی زندگی که در آینده به او کمک می‌کند، نظافت کردن می‌تواند به او کمک کند تا فردی متفکر و آگاه‌تر شود که مراقبت از محیط اطراف خود نیز برای او اهمیت دارد.

6. مدیریت پول

سواد مالی جنبه فوق العاده مهمی از زندگی است که بسیاری از والدین اغلب در آموزش مهارت‌های مختلف زندگی به کودکان از آن غافل می‌شوند. سواد مالی فقط به این معنی نیست که بدانید چقدر پول در حساب بانکی خود دارید یا سود بانکی چطور حساب می‌شود؛ بلکه بچه‌ها باید ارزش پول و نحوه مدیریت آنچه دارند را یاد بگیرند.

هیچ وقت برای شروع آموزش مدیریت پول به فرزندتان زود یا دیر نیست. درواقع هرچه زودتر شروع به یاد دادن این مهارت کنید، زندگی آینده او را تضمین کرده‌اید.

7. آماده شدن

آموزش نحوه لباس پوشیدن به فرزندتان ممکن است کاری غیرممکن به نظر برسد. نکته کلیدی برای انجام درست این کار، شروع با قدم‌های کوچک است. به جای اینکه فرزندتان را وادار کنید تا خودش لباسش را بپوشد، از او بخواهید کفش یا پیراهن خود را انتخاب کند. این کار را به مدت چند روز امتحان کنید و سپس قدم بعدی را بردارید. قدم بعدی می‌تواند پوشیدن یک آستین از لباس یا تشخیص لنگه‌ی راست و چپ کفش باشد.

والدین نقش بسیار مهمی در ارتقای مهارت‌های زندگی کودکان دارند. والدین می‌توانند مهارت‌های زندگی را در خانه، از طریق داستان‌ها، فعالیت‌ها یا مثال‌ها در دنیای واقعی، آموزش دهند. این آموزش می‌تواند به سادگیِ تعیین وظایف خانه و مراقبت از حیوان خانگی باشد.

فرزندان خود را تشویق کنید تا رویدادهای سرگرم کننده‌ای مانند شبِ بازی با اعضای خانواده یا قرار ملاقات با دوستانشان در خانه را ترتیب دهند. این نوع فعالیت‌ها به کودکان کمک می‌کند تا به صورت گروهی کار کنند، خلاقانه فکر کنند و رویدادها را با در نظر گرفتن هدف مشخصی، برنامه ریزی کنند. موقعیت‌هایی که از آن مثال زده شد، فرصت خوبی برای توسعه مهارت‌های اجتماعی و بین فردی آن‌هاست.

فرزند خود را تشویق کنید تا از سنین پایین کتاب بخواند. کتاب خواندن یکی از ساده‌ترین و بهترین فعالیت‌های موجود برای یادگیری طیف وسیعی از مهارت‌های جدید است. خواندن کتاب به ساخت و تقویت مهارت‌های لغوی و زبانی و همچنین توسعه تفکر خلاق و حل مسئله کمک می‌کند.

یادگیری مهارت‌های زندگی می‌تواند رشد کلی فرزند شما را به روش‌های مختلفی تحت تاثیر قرار دهد. این مسئله می‌تواند به کودک شما کمک کند تا به فردی با اعتماد به نفس، مستقل و اجتماعی تبدیل شود و با ترس‌ها، ناامنی‌های شخصی و موقعیت‌های دیگر به شیوه‌ای توانمندتر مقابله کند.

مهارت‌های کوچک می‌تواند فرزند شما را برای زندگی در جهان پیش رو آماده کند و توانایی‌های حیاتی برای استدلال، درک و گذر از زندگی را به شکل ساختاریافته و منظم یاد بگیرد. در مجموع آموزش مهارت‌های زندگی می‌تواند به کودکان کمک کند تا به بزرگسالانی سازگارتر تبدیل شوند.